4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında hizmet alımı yoluyla çalıştırılan personel için ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmadığı ve bu kapsamda çalışan personel için 2018 yılında ödenen kıdem tazminatı tutarlarının tamamının bu yılın gideriymiş gibi muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinde;

“(1) Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışan işçilerin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, bu işyerlerinde 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca yapılan ihaleler kapsamında geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur.

(2) Son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona eren işçilerin birinci fıkraya göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatları, ilgili kamu kurum veya kuruluşu tarafından ödenir.” hükmü yer almaktadır.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının b bendinde “Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır.” denilmekte, c bendinde ise, “İhtiyatlılık: Muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır. Faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz.” denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 281’inci maddesine göre, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının kullanılması, aynı Yönetmelik’in 330’uncu maddesine göre uzun vadeli olan kıdem tazminatlarının 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında izlenmesi ve Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde belirtilen ihtiyatlılık ilkesi gereği bu Yönetmelik’te belirtilen durumlarda ayrılan karşılıkların gider olarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının işleyişini anlatan 331’inci maddesinde, hesaplanan kıdem tazminatı karşılığı tutarlarının 472 hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği ve vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıklarının 472 hesabına borç, 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir. Aynı Yönetmelik’in 372 hesabının

işleyişini açıklayan 282’nci maddesi uyarınca, ödenen kıdem tazminatlarının 372 hesabına borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında hizmet alımı yoluyla çalıştırılan personel için kıdem tazminatı karşılıklarının yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uygun olarak ayrılmadığı ve muhasebe kayıtlarında gösterilmediği tespit edilmiştir. Bu nedenle de, hizmet alımı yoluyla çalışan personele 2018 yılı içinde ödenen kıdem tazminatı tutarlarına ilişkin muhasebe kayıtlarında 372 ve 472 hesaplarının kullanılmadığı görülmüştür.

Ayrıca, denetlenen kamu idaresi tarafından hizmet alımı suretiyle çalıştırılan personele 2018 yılı içinde ödenen 888.588,37 TL kıdem tazminatı tutarının tamamı 630 Giderler Hesabına kaydedilerek muhasebeleştirilmiştir. Yapılan bu işlem sonucunda, önceki yıllarda ayrılması gereken kıdem tazminatlarının dönemsellik ilkesine aykırı olarak bu yılın gideri şeklinde muhasebeleştirilmesine ve geçmiş yıllar için ayrılması gereken kıdem tazminatları tutarları kadar 630 Giderler Hesabının, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabının ve 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabının hatalı bilgi içermesine neden olunmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alım Sözleşmesi ile çalıştırılan işçilerin Kıdem Tazminatı Karşılıkları 2019 yılı itibariyle ayrılmış olup, ödenecek Kıdem Tazminatı işlemlerinde Kıdem Tazminatı Karşılığı hesabının yönetmeliğe uygun olarak kullanılmaya başlanmıştır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususun düzeltilmeye başlanıldığı ifade edilmekle birlikte bu düzeltmeler 2019 yılı içerisinde yapıldığından denetim görüşü verilen 2018 yılı mali tablolarını etkilememektedir. Dolayısıyla, bulguda belirtilen ilgili hesaplar 2018 yılı mali tablolarında hatalı gözükmektedir.