Ankara Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Tıp Fakültesi Hastaneleri bünyesinde yer alan İbni Sina Hastanesi biriminde yapılan denetim ve incelemelerde, “12 Ticari Alacaklar Hesap Grubunda” yer alan alacakların tutarı ve detayı hakkında sağlıklı bilgiye ulaşılamaması

hususu 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında çeşitli yönleriyle bulgu konusu yapılmış olmasına rağmen 2019 yılsonu itibariyle sorunun çözüme kavuşturulamadığı görülmüştür.

1-) 2014 yılında; Ankara Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren birimlerin açılış kayıtlarında ve konsolide olarak çıkarılan kesin mizanda 120 kodlu Alıcılar Hesabında” yıllar itibariyle devreden alacakların bulunduğu, ilgili alacaklardan tahsil imkanı kalmayanların ayrıştırılarak Şüpheli alacaklara alınmadığı tespit edilmiştir.

2014 yılı itibariyle İdare tarafından tahsil edilmesine rağmen kayıttan düşülmemiş alacakların tahsilatına ilişkin belgelerin sunulamaması ve geçmiş yıllar itibariyle devrederek gelen alacağın hangi olaydan, ne zaman veya borçlusunun kim olduğu noktasında tespit imkânının sağlıklı olmaması sebepleriyle 2014 yılında tespit edilen sorunlar 2015 yılına devredilmiştir.

2-) 2015 yılında İbni Sina Hastanesi biriminin açılış kayıtlarında 12- Ticari Alacaklar hesap grubu içinde yer alan ve geçmiş dönemlerden devreden alacakların 659-Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hesabı kullanıldığı, Kurumun 12- Ticari Alacaklar Hesap Grubu içinde yer alan 18.887.151,96 TL tutarındaki alacağı, 659-Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hesabı kullanarak kapattığı, alacakların olağan gider ve zarar hesabı ile kapatılabilmesi için tahsil niteliğini kaybetmiş olması gerektiği, alacağın tahsil niteliğini kaybetmiş olmasının ise alacaklarla ilgili hukuki sürecin sonunda verilebilecek bir karar olduğu tespit edilmiştir.

Diğer taraftan Kurum tarafından faiz kesintisi olarak sonradan iade edilerek muhasebe kayıtlarına alınan 5.080.360,24 TL lik tutarın muhasebe işlem fişi görülmüş ancak SGK tarafından eksik olarak yapılan ödemelerde 120-Alıcılar Hesabına işlem yapılıp yapılmadığına dair yevmiye fişi görülemediğinden tahsil edilemeyen tutarların hesaptan düşülüp düşülmediğine ilişkin açıklayıcı belgelere ulaşılamamıştır.

Denetimler sırasında geçmiş yıllar itibariyle kayıt tutma açısından çeşitli zorluklar ve sıkıntıların bulunduğu anlaşılmakla birlikte 12-Ticari Alacaklar Hesap Grubu içinde yer alan ve Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hesabı ile kayıttan düşürülen 18.887.151,96 TL tutarındaki alacağın kimden olduğunu gösteren detaylı muhasebe işlem fişlerinin bulunmaması ve bu eksikliğe bağlı olarak tahsilatın yapıldığına dair kanıtlayıcı belgelerin olmamasıyla 2014 ve 2015 yıllarında tespit edilen sorunlar 2016 yılına devredilmiştir.

3-) 2016 yılında; 2015 mali yılı içinde 24441 sayılı muhasebe işlem fişi ile Ticari Alacak kayıtlardan 659-Tahsil Edilme Niteliği Kalmayan Alacaklar Hesabı kullanılarak silinen

18.887.151,96 TL 10.11.2016 tarih ve 34629 no’lu muhasebe işlem fişiyle tekrar Kurum kayıtlarına alınmıştır.

Ancak 2015 yılında kayıttan düşülün tutarın; 17.458.521,80 TL’si Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) alacaklarından, 1.428.630,16 TL ise sigorta şirketleri ile özel şirket alacaklarından oluşmaktadır. 2016 yılında yapılan düzeltici işlem ile kayıttan düşülen 18.887.151,96 TL’nin ise tamamı Sosyal Güvenlik Kurumu alacağı olarak kayıtlara alınmıştır. Diğer bir ifadeyle, sigorta şirketleri ile özel şirketlerden alacak tutarı olan 1.428.630,16 TL kayıtlardan düşüm yapılarak çıkarılmıştır.

İbni Sina Hastanesi birimi bilançosunun ticari alacaklar hesap grubunda yer alan 128- Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında 50.320.986,00 TL görünmektedir. Hastanenin mali tablolarında yer alan ve yıllar itibariyle aktarılan yüksek miktardaki şüpheli alacağın detayı hakkında bilgiye ulaşılamamaktadır. İlgili tutarın detayının ortaya konulabilmesi için geçmişe dönük muhasebe işlem fişleri ve eki evrakların incelenmesi gerekmekte, yapılan çalışma sonrasında Kurum alacağı tespit edilen tutarların tahsiline yönelik işlemlerin ivedilikle yapılması gerekmektedir.

Ticari alacaklar hesap gurubunda tahsilatı yapılmadan devreden alacakların yıllar itibariyle zamanaşımına uğrama durumları ortaya çıkabileceğinden, tahsil edilmesine yönelik işlemlerin yapılması aksi halde kişi sorumluluğunun doğacağı Yönetmelikte belirtilmektedir. Bu yüzden, 120-Alıcılar ve 128-Şüpheli Ticari Alacaklar hesaplarında yıllar itibariyle devreden alacaklarının detaylarının tespit edilip, tahsilatında problem olan alacaklara ilişkin hukuki süreçlerin başlatılıp, alacaklarında Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına aktarılması ve bu alacaklar içinde karşılık ayrılması gerekmektedir. Hukuki süreç sonunda mahkeme kararıyla, tahsilatı imkânsız hale gelen ticari alacakların kayıtlardan düşülmesi gerekir. Şüphesiz, tahsilatı imkânsız hale gelmesinde personelin sorumluluğu varsa ilgili tutarın kişi borcuna alınması gerekecektir.

30.03.2015 tarih ve 8156 sayılı muhasebe işlem fişiyle 10.098.400,53 TL SGK alacağı, mutabakat sonrası kesintiye uğrayan alacak olduğu gerekçesi ile Yönetim Kurulu Kararı ile kayıtlardan düşülmüştür. Yılsonu itibariyle, SGK alacağı olarak kurum kayıtlarında 25.804.844,00 TL görünmektedir. Bu alacağın ne kadarının gerçek olduğu, ne kadarının muhasebe kayıtlarındaki hatalardan kaynaklandığının tespit edilmesi gerektiğinden 2014, 2015 ve 2016 yıllarında tespit edilen sorunlar 2017 yılına devredilmiştir.

4-) Hastanenin 2017 yılı bilançosunun ticari alacaklar hesap grubunda yer alan “128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında” 50.298.625,28-TL görünmektedir. Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı, işletmelerin mal ve hizmet satış faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış alacakların izlenmesi için kullanılan hesap olarak ifade edilmektedir.

Yılsonu itibariyle, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) alacağı olarak kurum kayıtlarında 23.615.673,56-TL görünmektedir. Geçmiş dönemi içeren, kapsamlı bir çalışma yapılmadığından bu alacağın ne kadarının gerçek olduğu, ne kadarının muhasebe kayıtlarındaki hatalardan kaynaklandığının tespit edilememiş ve 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında tespit edilen sorunlar 2018 yılına devredilmiştir.

5-) 2018 yılında; İbni Sina Hastanesi Döner Sermaye biriminin 120- Alıcılar Hesabının borç kalanının 5.825.992,51 TL, 128-Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabının borç kalanının 45.408.499,40 TL olduğu, hastanenin mali tablolarında yer alan ve yıllar itibariyle aktarılan yüksek miktardaki şüpheli alacağın detayı hakkında sağlıklı bilgiye erişilemediği, bazı alacakların tahsil edilmiş olduğu, ancak uygun muhasebe kaydıyla düşülmediği bu durumda 12-Ticari Alacaklar Hesap Grubunda yer alan alacakların tutarı ve detayı hakkında sağlıklı bilgiye ulaşılamadığı bununla birlikte; Mali tablolarda yer alan 128-Şüpheli Ticari Alacaklar ve 120-Alıcılar Hesabındaki tutarların doğruluğu konusunda henüz tatmin edici bir çalışma yapılmadığı ve alacakların tahsili konusunda olumlu bir gelişme sağlanamadığı tespit edilmiş, 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında tespit edilen sorunlar 2019 yılına devredilmiştir.

6-) Ankara Üniversitesi hukuk müşavirliği tarafından SGK aleyhine 2007-2014 tarihleri arasında; faiz kesintilerine yönelik 8.390.019,76 TL ve SGK mutabakat kesintilerine yönelik de toplam 44.047.916.43 TL tutarında dava açılmıştır. Açılan bu davaların bir kısmı kazanılarak tahsilatlar yapılmış bir kısmı da halen görülmeye devam etmektedir.

Ankara Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi 2018 yılı konsolide bilançosuna göre 128-Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabının borç kalanı 45.516.309,38 TL 2019 yılına devredilmiştir. 2019 yılında ise; şüpheli alacaklardan 366.974,10 TL sinin tahsil edildiği 2.595.766,77 TL nin şüpheli alacaklardan çıkarılıp alıcılar hesabına kaydedildiği ve şüpheli alacaklar hesabının kalan bakiyesi olan 42.532.500,65 TL nin 2020 yılına devredildiği görülmüştür. Böylece 2014 yılından 2019 yılına kadar geçen 6 yıl boyunca konu çözüme kavuşturulamadan mevcut sorun 2020 yılına devredilmiştir.

2014 yılından itibaren ticari alacakların bakiyelerinde bulunan tutarların detayları ile birlikte net bir şekilde ortaya konulup cari yıla kadar teselsül ettirilmeden mevcut belirsizliğin giderilmesi mümkün olmadığından konunun Ankara Üniversitesine bağlı İç Denetim Birimince incelenerek sonuçlandırılması gerekir.