Belediye tarafından ödenen ve indirim konusu olmayan katma değer vergilerinin 191- İndirilecek KDV Hesabına kaydedilerek indirim konusu yapıldığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda belediyelere ait yahut belediye tarafından kurulan veya işletilen müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki faaliyetlerinin verginin konusuna girdiği, vergiye tabi olmayan veya istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmetlerin ifasına ilişkin ödenen katma değer vergilerinin, hesaplanan katma değer

vergisinden indirilemeyeceği ifade edilmektedir.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nde ise, belediyelerin ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet niteliğinde olmayan ve kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine tabi olmadığı belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191-İndirilecek KDV Hesabının niteliğini açıklayan 153’üncü maddesinde;

“…

(2) Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü değerlendirildiğinde, belediyelerin yalnızca satışa konu olan mal veya hizmetlerin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödedikleri katma değer vergisini indirim konusu yapabilecekleri, doğrudan tüketmek veya kullanmak üzere satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin ödedikleri katma değer vergisini ise mal veya hizmetin maliyetine ya da varlık alımlarında ilgili varlığın maliyetine eklemeleri gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede Belediye tarafından nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınan ve satışa konu olmayan hizmetlere ilişkin ödenen katma değer vergisinin hizmetin maliyetine eklenmek yerine 191-İndirilecek KDV Hesabında muhasebeleştirildiği görülmüştür.

2018 yılı sonu itibariyle, geçmişten gelen 191-İndirilecek KDV Hesabının hatalı kullanımı sonucunda 190-Devreden KDV Hesabı 202.814.728,53 TL’lik tutarla kapanmış olup, bu hesabın çok büyük rakamlara ulaştığı anlaşılmaktadır.

2018 yılı içinde aylar itibariyle Belediyenin katma değer vergilerine ilişkin bilgileri şu şekildedir:

Tablo 6: Belediyenin 2018 yılı içinde Katma Değer Vergisi Hesaplarına İlişkin Bilgiler (TL)

Sonuç olarak Belediye tarafından ödenen ve indirime konu olmayan katma değer vergilerinin indirime konu edilmesi neticesinde, 2018 yılı sonu itibariyle mali tablolarında 190- Devreden KDV Hesabının olduğundan 19.369.683,19 TL fazla, 630-Giderler Hesabının olduğundan 19.578.369,35 TL eksik görünmesine ve 2018 yılı içinde vergi dairesine olan 208.686,16 TL’lik katma değer vergisi borcunun ödenmemesine neden olunduğu düşünülmektedir.

Bir önceki denetim döneminde de Sayıştay Raporunda yer alan bu hususa ilişkin, Kamu İdaresi tarafından düzeltme veya çalışmaların yapılacağı belirtilmesine rağmen gerekli düzeltmelerin yapılmadığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında; “2019 yılı itibariyle belediyemiz tarafından nihai tüketici olarak kullanıma veya tüketmek üzere satın alınan ve satışa konu olmayan hizmetlere ilişkin ödenen kdv, hizmetin maliyetine eklenerek 191 İndirilecek KDV hesabı kullanılmamaktadır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi tarafından bulguda belirtilen görüşler doğrultusunda işlem tesis edilmeye başlandığı ifade edildiğinden, bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir. Ancak söz konusu işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları 2019 yılında yapıldığından 2018 yılı Mali Tablolarındaki hatayı etkilememektedir. Dolayısıyla İdarenin 2018 yılı Mali Tablolarında yer alan 190 ve 630 Hesaplarının hatalı olduğu değerlendirilmektedir. Ayrıca 191-İndirilecek KDV Hesabının hatalı kullanımı sonucunda 190- Devreden KDV Hesabında görünen tutarın İdarenin vergi borcuna mahsup edilmesi sonucu vergi borcunun ödenmemesine neden olacak olması nedeniyle bu hesapta biriken tutarların kapatılarak hesabın bakiyesinin doğru olmasının sağlanması gerektiği değerlendirilmektedir.