Belediye ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) arasında bağıtlanan 1997 tarihli Protokol kapsamında DSİ tarafından geçmiş yıllarda yapılan içme suyu tesisleri ve bunlara ilişkin alt yapı tesislerine ait toplam bedellerin, 2019 yılında hatalı hesap kodu karşılığında tamamen giderleştirildiği dolaysıyla söz konusu tesislerin ilgili duran varlık hesaplarında izlenmediği görülmüştür.

1. Belediyenin 2019 yılında DSİ Genel Müdürlüğü tarafından tahakkuk ettirilerek bildirilen toplam 143.678.222,95-TL’yi hatalı olarak 303-403-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesaplarına kaydettiği görülmüştür.

   DSİ tarafından yapılarak teslim edilen tesis ve alt yapılar Belediyenin içme suyu hizmetine ilişkin olup bunlara ait borçlar mali borç niteliğinde olmayıp faaliyet borçları kapsamındadır. Belediye DSİ’den nakden veya mahsuben para borcu almamış, aksine DSİ tarafından yapılan duran varlıklar karşılığında, bunların DSİ tarafından belirlenen değeri

   
   

   kadar borçlanmıştır.

   
   

   Bu nedenle sözü edilen 143.678.222,95-TL tutarında borcun Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 234-235, 254-255, 303-304 ve 317-318 maddeleri gereğince 329- Diğer Faaliyet Borçları ve 429-Diğer Faaliyet Borçları Hesaplarına kaydedilerek izlenmesi, ödeme yapılması halinde de Bütçe Giderlerine kaydedilmesi gerekirdi.

2. Belediye tarafından 10.10.2019 tarihinde yapılan 9616 ve 9617 yevmiye numaralı kayıtlar ile 143.678.222,95-TL tutarında DSİ’ye olan borcun, A bendinde değinildiği üzere hatalı olarak 303 ve 403-Genel Bütçe Kapsamındaki İdarelere Borçlar hesaplarına alındığı buna karşılık aynı tutarın yine hatalı olarak 630 3.5.9.90-Diğer Hizmet Alımları Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

   DSİ Genel Müdürlüğünce Belediye adına tahakkuk ettirilen söz konusu alacak, belediye hizmetlerine ilişkin içme suyu tesisleri ve bunlara ait alt yapılarının, Belediye ile akdedilen protokol gereğince DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yapılmasına ilişkin tutarlardan oluşmaktadır.

   Bu nedenle DSİ Genel Müdürlüğünce yapılarak Belediyeye devredilen ve Belediye tarafından hizmete alınan tüm tesis ve alt yapıların alındıkları yıl itibariyle ilgili duran varlık hesaplarında izlenmesi ve bunlara ilişkin amortisman kayıtlarının ilgili yıl sonlarında yapılması gerekirdi. Önceki yıllarda kısım kısım yapılarak hizmete alınan tesis ve alt yapılarına ait bedelin tamamının 2019 yılında giderleştirilmesi GYMY 6’ncı maddesi birinci fıkrasının;

   “…

   
   

   1. Gerçekleşmemiş gelir veya giderler gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez. Belli bir dönem ya da dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem ya da dönemlerin başında ve sonunda hesap kesimi işlemleri yapılır.

   2. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar ve diğer duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılır” şeklindeki hükümlerine aykırıdır.

   Yapılan kayıt ile hem geçmiş yıllara ait amortisman giderleri hem de duran varlığın kullanım ömrüne göre belirlenecek gelecek yıllara ait amortisman giderleri 2019 yılı içinde tamamen giderleştirilmiş olmaktadır.

   
   

3. Bununla birlikte 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 253-Tesis Makine ve Cihazlar Hesabının incelenmesinde, yukarıda sözü edilen tesislerin, ilgili borç hesaplarına alınan 143.678.222,95-TL tutarında bu hesaplara kaydedilerek izlenmesi gerekirken bunun yapılmadığı görülmüştür. DSİ Genel Müdürlüğünce yapılarak teslim edilen duran varlıkların bu hesaplarda izlenmesi, giderleştirme işlemlerinin amortisman ayrılması suretiyle yapılması gerekirdi.

   Bu itibarla yapılan bu hatalı muhasebeleştirme işlemleri sonucunda 2019 yılı Bilançosu, Faaliyet Sonuçları Tablosu ve Bütçe Giderleri ve Ödenekleri Tablosunda anılan hesaplar itibariyle hataya neden olunmuştur.

   Kamu idaresi tarafından verilmiş olan cevapta DSİ tarafından yapılan içme suyu tesislerinin geçmişte İdareye devrinin yapılmadığından bahsedilmekte ise de İdare söz konusu tesisleri devralarak içme suyu satışlarını yapmış ve bu kapsamda gelir elde etmiştir. Keza söz konusu tesislerin kullanma ve yararlanma hakları her durumda İdareye ait olup bu nedenle bunların işletme giderleri de İdarece ödenmiştir.

   Diğer yandan söz konusu tesislerin yaptırılması nedeniyle DSİ Genel Müdürlüğüne borçlanılan tutarların şifahi görüşme ile mali borç hesaplarına kaydının yapılması bulguda belirtilen gerekçeleri gidermediğinden; yapılan kaydın bulguda belirtilen şekilde düzeltilerek ilgili tutarların faaliyet borçlarına ilişkin hesaplarda izlenmesi gerekirken bu yönde bir düzeltme kaydı yapıldığı İdarece bildirilmemiştir.