Gelirlerin incelenmesinde, iş yerlerinden alınan çevre temizlik vergilerinin (ÇTV) grup ve derecelerinde hataların olduğu ve gerçek durumu yansıtmadığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların, çevre temizlik vergisine tabi olduğu belirtilmekte ve iş yeri ile diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin belediyelerce, binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine, her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılacağı hüküm altına alınmaktadır.

Aynı maddede, işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin hangi tarife üzerinden alınacağı da tablo halinde gösterilmiştir. Söz konusu tablodaki tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranı ile artırılmaktadır. 2019 yılı için Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği ile belirlenmiş olan, il belediyelerinde uygulanacak güncel tarife tablosu aşağıda yer almaktadır.

Tablo 9: 2019 Yılı için Grup ve Derecelerine Göre Binaların Yıllık ÇTV Tutarları

Çevre Temizlik Vergisi tarifesinde yer alan bina gruplarının nasıl tespit edileceği 13.12.2005 tarih ve 2005/9817 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Buna göre; 1’inci derece binalar öğrenci sayısı (okul, yurt, kreş vb.), 2’nci derece binalar yatak kapasitesi (konaklama tesisi, hastane vb.), 3’üncü derece binalar kullanım alanı (her türlü yeme içme eğlence yeri, depo vb.), 4’üncü derece binalar koltuk sayısı (sinema, tiyatro vb.) ve 5’inci derece binalar personel sayısı (diğer derecelere girmeyen işyerleri) dikkate alınmak suretiyle belirlenecek ve işyerinin durumuna uygun gruba dâhil edilecektir. Örnek verilecek olursa, kullanım alanı 600 metrekare olan bir eğlence yerinin vergisi, 3’üncü derecenin 2’nci grubu yani 1.590 TL üzerinden tahakkuk ettirilecektir.

Derece ve grup tespitindeki hataların yanında kapasite ve kullanım alanı gibi bilgilerin hatalı olması da alınacak vergi tutarını çok fazla değiştirmektedir. Derece ve gruplar farklılaştığında, tarife cetvelindeki tutarların büyük değişimler gösterdiği yukarıdaki tablodan anlaşılmaktadır. Örneğin; 3’üncü derecenin 1’inci grubu ile 7’nci grubu arasında 4.100,00 TL fark bulunmaktadır. Yapılacak hatalı derecelendirmeler, kimi mükelleflerin fazla kimilerinin de eksik vergi ödemesine, dolayısıyla hakkaniyete aykırı bir uygulamaya sebep olacaktır.

Belediyenin çevre temizlik vergisi gelirleri üzerinde yapılan incelemelerde, 300 adet işyerine ilişkin çevre temizlik vergilerinin grup ve derecelerinde hataların olduğu, ayrıca mükellef listesinin gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir. Bu durum vergilerin daha düşük tutarlarda belirlenmesine ve vergi tahakkuk ve tahsilat rakamlarında hataya sebep olmakta, dolayısıyla da gelir kaybına yol açmaktadır.

Belediyenin gelirlerinin gerçek tutarından daha az veya daha çok tespit edilmesi suretiyle, mali tablolarında da hataya neden olan bu durumun giderilmesi için, işyerlerinin grup ve derecelerinin yeniden tespitine ilişkin çalışmalara ivedilikle başlanması gerekmektedir.