Doğrudan temin yolu ile gerçekleştirilen akıllı telefon alım işine ilişkin düzenlenen teknik şartnamelerde, aranan teknik özelliklerin belirli bir markayı tanımlayacak şekilde belirlendiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde;

“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” denilerek temel ilkeler belirlenmiştir.

4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan ve 04.03.2009 tarih ve mükerrer 27159 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde ise; teknik kriterlerin ve özelliklerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fırsat eşitliğini sağlamasının zorunlu olduğu, teknik şartnamede; varsa ulusal standart ve dengi uluslararası standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenleme yapılabileceği, ancak ulusal standardın bulunmaması durumunda sadece uluslararası standart esas alınarak düzenleme yapılabileceği, belirli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemeyeceği ancak ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmadığı veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmadığı hallerde, “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, Şirket tarafından 03.02.2022 tarih ve 5000003152 talep numaralı, 22.02.2022 tarih ve 5000003182 talep numaralı, 18.03.2022 tarih ve 5000003235 talep numaralı doğrudan temin dosyalarıyla gerçekleştirilen akıllı telefon alım işlerinde, alınacak telefonun teknik özellikleri arasında sayılan sırasıyla; “İşlemci A15 Bionic çip veya üzeri

olmalıdır”, “İşlemci A13 Bionic çip olmalıdır”, “A14 Bionic çip olmalıdır” ifadelerinin belirli bir akıllı telefon markasına işaret ettiği ve alımı yapılan telefonların bahse konu markanın ürettiği telefonlar olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından özetle; alım yapılacak makine, ekipman, araç, gereç vb. malzemenin teknik özelliklerini belirleme yetkisi Şirketin takdirinde olduğu, mobil telefonların teknik özelliklerinin ihtiyaçların dikkate alınarak belirlendiği, mobil telefonların saha şartlarında kullanıma uygun olması gerektiği gibi Şirket faaliyetlerinin hızlı ve güvenilir şekilde sürdürülebilirliğinin sağlanmasını teminen kullanılan yazılımlar ile de uyumlu olması gerektiği, tüm dünyada kabul görüldüğü üzere IOS yazılımının yerleşik gizlilik ve güvenlik standartları anlamında diğer yazılımlara göre daha güvenli olduğu, kaldı ki; teknik şartnamede özellikleri belirtilen telefonların satışının tek firma tarafından yapılmadığı ve bu kapsamda satın alma süreçlerinde farklı tedarikçilerden fiyat teklifi alınarak en uygun teklifi veren firmadan alım yapıldığı ifade edilmiştir.

Öncelikle belirmek gerekir ki bulgu konusu edilen husus; alınacak olan cep telefonlarına ilişkin belli bir markayı işaret eden belirlemelerin yapılmış olmasıdır. Telefonların tek bir firma tarafından yapılmış olduğuna dair herhangi bir tespitte bulunulmamıştır. Diğer yandan, Şirket tarafından belirtilen; “IOS yazılımın yerleşik gizlilik ve güvenlik standartları anlamında diğer yazılımlara göre daha güvenli” olduğuna ilişkin yapılan açıklamaya da herhangi bir somut dayanak sunulmamıştır.

Sonuç olarak, ihtiyaç duyulan akıllı telefonlar için aranan teknik özelliklerin, belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilerek söz konusu markayı tanımlayacak şekilde belirlenmesi rekabetin sağlanması açısından fırsat eşitliğini engelleyici bir unsur olarak değerlendirilmektedir.