İşletme hakkının devri niteliğindeki kiralamalardan doğan %18 oranındaki Katma Değer Vergisinin (KDV) bazı aylarda %8 oranı üzerinden alındığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Gayrimenkul sermaye iradının tarifi” başlıklı 70’inci maddesinde ise işletme haklarının sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hususu düzenlenmiştir.

Yine 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Oran” başlıklı 28’inci maddesinde katma değer vergisi oranının, vergiye tabi her bir işlem için %10 olduğu, Cumhurbaşkanının bu oranı dört katına kadar artırmaya, %1’e kadar indirmeye yetkili olduğu belirtilmiştir.

Bu kapsamda çıkarılan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın “Katma değer vergisi oranları” başlıklı 1’inci maddesinde mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranının ekli listelerde yer alanlar hariç olmak üzere vergiye tabi işlemler için %18, ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1, ekli (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8 olarak tespit edilmiştir. Öte yandan 31.07.2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 2812 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın 1’inci maddesi ile 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’na

eklenen geçici 6’ncı maddenin (1/a) bendiyle işyeri kiralama hizmetinde KDV oranı 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) %8’e indirilmiştir. Ayrıca 3318 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bahse konu indirimin süresi önce 31.05.2021 tarihine (bu tarih dâhil), ardından 4062 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31.07.2021 tarihine (bu tarih dâhil), son olarak da 4312 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bahse konu indirimin süresi 30.09.2021 tarihine (bu tarih dâhil) uzatılmıştır.

Yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde sayılan arama, işletme, imtiyaz hakları ve ruhsatları ile diğer hakların kiralanması işlemleri KDV’ye tabi bulunmaktadır. KDV oranları, 2007/13033 sayılı BKK eki (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1, (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için ise %18 olarak tespit edilmiştir. Bu nedenle bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dâhilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklindeki işletme hakkının kiralanması işlemlerinin söz konusu listelerde yer almamasından dolayı %18 oranında KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Kararlarında indirim konusu yapılan husus, işyeri kiralamalarıdır. İşyeri kiralama hizmetleri ise, işyeri olarak kullanılan bina, ofis, dükkân gibi taşınmazların kira sözleşmesi ile kuru mülkiyetinin kiralamasını kapsamaktadır. Dolayısıyla taşınmazların, iktisadi bir faaliyetin icrasına tahsis edilerek ve/veya işletilmeye hazır hale getirilerek kiracıların kullanımına bırakılması halinde, bu tür kiralama işlemleri taşınmaza bağlı işletme hakkının kiralanması niteliğinde olduğundan bu işlemlerin işyeri kiralama hizmeti olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

Bu çerçevede işletme hakkının devri suretiyle kiraya verilen taşınmaz kiralamaları, 2007/13033 sayılı BKK’nin geçici 6’ncı maddesi kapsamında işyeri kiralama hizmeti olarak değerlendirilemeyeceğinden indirimli oran olan %8 KDV’nin değil, genel oran olan %18 KDV’nin uygulanması gerekmektedir.

Yapılan incelemede sözleşme süresi 2022 yılı içerisinde dolan işletme hakkının devri niteliğindeki taşınmaz kiralamalarında 31.07.2020 tarihi ila 30.09.2021 tarihleri arasındaki kira tahakkuklarında KDV tahakkukunun %8 oranı üzerinden hesaplanarak tahsil edildiği, böylece ilgililerinden eksik KDV tahsilatı yapıldığı tespit edilmiştir.

Şirket tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup, taşınmaz kiralaması ile

işletme hakkı kavramlarının uygulama yöntemleri açısından benzerlik gösterdiğinden dolayı 31.07.2020-30.09.2021 dönemi arasında indirimli KDV uygulandığı belirtilmiştir. Bulguda yapılan tespit üzerine eksik tahsil edilen tutarların hesaplandığı, en kısa sürede de tahsilat sürecine başlanacağı ifade edilmişse de ilgililerine yönelik herhangi bir tahakkuk ve tahsilat işlemi yapılmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak yukarıda yer alan Cumhurbaşkanı Kararlarında yer alan indirimli KDV uygulaması kapsamında yer almayan işletme hakkının devri niteliğindeki taşınmaz kiralamalarından belirtilen süreler boyunca eksik alınan KDV tutarlarının, ilgililerine tahakkuk ettirilerek, gereken tahsilat süreçlerinin başlatılması gerekmektedir.