İdare yapım ihaleleri üzerinde yapılan incelemelerde; İdare tarafından ihale edilerek yüklenicilerce yapımı gerçekleştirilen bazı alt yapı yapım ihalelerinde Yönetmelik ve ihale dokümanında belirtilen hükümlere aykırı olarak kazıdan çıkan malzemenin geri dolgu malzemesi olarak kullanıldığı, asfalt kesme makinası ile kesilmesi gereken alanlarda elle kesim

işleminin yapıldığı, moloz atıkları kaldırma görevi yüklenicide olmasına rağmen iş sahasında moloz atıklarının bırakıldığı, bazı alanlarda emniyet tedbirlerinin alınmadığı görülmüştür.

Büyükşehir Belediye Meclisinin, 14.03.2016 tarih ve 05.242 sayılı kararı ile çıkarılan AYKOME Uygulama Yönetmeliği’nin “Müeyyideler” başlıklı 22’nci maddesinde:

“…

1. Çalışmalarda asfalt kesme makinası kullanılması zorunludur. Kullanılmadığı takdirde, Belediye Meclisince her yıl belirlenen cezai bedel tahsil edilir.

2. Kazılardan çıkarılan malzemeler yeniden dolgu malzemesi olarak kullanılamaz. Açılan tranşeler Yönetmelik madde 26’da belirtilen stabilize malzeme ile sıkıştırılarak doldurulur. Uygun olmayan dolgu malzemesi kullanılması halinde, söz konusu dolgu malzemesi tranşeden çıkarılarak, yerine uygun stabilize malzemenin sıkıştırılarak doldurulması sağlanır ve Belediye Meclisince her yıl belirlenen cezai bedel tahsil edilir.

3. Kazılardan çıkacak toprak ve molozlar yolda veya yaya kaldırımlarında bekletilmeksizin AYKOME tarafından belirlenen moloz döküm alanlarına dökülür. (Kazıdan çıkan molozlar kaldırıldıktan sonra tranşe çevresi ıslatılarak süpürülür ve temizlenir) Buna uyulmadığı takdirde, inşaat artıkları Büyükşehir Belediyesince kaldırılıp masraf ilgili mevzuat hükümlerince ilgili kişi veya kurumlardan alınır.

4. Çalışmalar esnasında trafik ve yol emniyet tedbirleri, belirlenen esaslara göre alınacaktır. Tedbirlerin alınmadığı işaret ve işaretlemeler ile bilgilendirme levhalarının olmadığı tespit edildiğinde, çalışma durdurulur ve Belediye Meclisince her yıl belirlenen cezai bedel tahsil edilir.” denilmektedir.

Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinden yapılacak asfalt kesme işlemlerinde makine kullanılmasının zorunlu olduğu, çıkarılan kazı malzemelerinin dolgu olarak kullanılamayacağı, moloz atıklarının çalışma sahasından uzaklaştırılması gerektiği anlaşılmaktadır. Aksi durumda cezai yaptırımların uygulanması kaçınılmazdır.

Yine İdare tarafından ihale edilen işlerin ihale dokümanlarında yukarıda yer alan hükümler baz alınarak çeşitli düzenlemeler yapılmış ve müeyyideler konulmuştur. Yapım işine ait ihale dokümanlarından İnşaat İşleri Birim Fiyat Tarifleri’nden “Stabilize malzeme ile geri dolgu yapılması” pozunda:

“Birim fiyata; Projesi, çizimler ve Teknik Şartname Bölüm 2A, 2A-12 uyarınca, yol kaplaması alt kotu(mevcut yol kaplaması asfalt olduğu taktirde, tranşe betonu alt kotu, parke olması durumunda yol seviyesi üst kotu) ile B sınıfı yataklama üst kotu arasında, hendeğil tamamına granüler dolgu malzemesinin (granül kırmataş veya çakıl) temini, iş yerine kadar nakli, depolanması, su çekilmesi, hendek dışına tahliyesi, malzemenin serilmesi, sulanması(nemlendirilmesi) ve kompaktörle sıkıştırılması, üst kaplamanın eski haline getirilmesinden sonra 1(bir) yıllık süre içinde tranşenin çökmesi durumunda eski haline getirilmesi”,

“Zemin ıslahı yapılması (Ø200’lük hatlar)” pozunun tarifinde ise:

“Birim fiyata; Kazı yapılması, kazıdan çıkan her türlü artık malzemenin depoya taşınması, AYKOME ve/veya ilgili belediyesi ve/veya ilgili kurum tarafından belirlenen döküm sahasına taşınması ve varsa döküm bedeli, geotekstilin temini, hendek tabanına indirilerek serilmesi, üzerine Teknik Şartname Bölüm 2A-12’de tanımlanan gradasyonlu kırmataşın yerleştirilerek sıkıştırılmasından sonra geotekstil ile bohçalanması, dikilmesi veya 50cm bindirme yapılması” tanımlamalarına yer verilerek fiyatlara geri dolgu malzemelerinin niteliği detaylı olarak belirtilmiş ve bu niteliklere uygun olarak işlerin yapılması zorunlu tutulmuştur. Bu hükümlere göre yükleniciler kazıdan çıkan malzemeleri geri dolgu olarak kullanamayacak ve teklif birim fiyata dahil edilen ve yukarıda tanımlaması yapılan pozlara uygun granüler dolgu malzemesi (granül kırmataş veya çakıl) ile gerekli dolgu işlemlerini yapacaklardır.

Ayrıca ihale dokümanlarında yüklenicilerin gerekli güvenlik önlemlerini almakla sorumlu oldukları ve kazıdan çıkan malzemelerin Büyükşehir Belediyesi depolama sahalarına taşınmakla yükümlü oldukları ifade edilmiştir.

Ancak Büyükşehir Belediyesi tarafından İdareye yazılan yazılardan ve yapılan işlere ilişkin çekilen resimlerden İdareye ait yapım işlerinin bazılarında kazıdan çıkarılan malzemenin geri dolgu olarak kullanıldığı, bazı noktalarda asfalt kesme makinalarının kullanılmadığı yine bazı işlerde güvenlik önlemlerinin alınmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum İdare açısından maddi kayıplara yol açmakta, çeşitli cezai müeyyidelerle karşılaşılmasına, il çevresinde kirliliğe ve Belediye sınırları içerisindeki asfaltların daha çabuk çökme ve yıpranmasına sebep olmaktadır.

Yukarıda açıklanan sebeplerle İdarenin zarara uğratılmaması ve çevre güvenliğinin temini ve çevre kirliliğinin önlenmesi adına İZSU’nun ilgili birimlerinin yapım işlerinde daha

dikkatli ve özenli davranarak işlerin Yönetmelik ve ihale dökümanında yer alan hükümlere uygun yerine getirilmesini temin etmesi gerekmektedir.