Yapılan incelemede, Kurumun mülkiyetinde olan yazılımların 260 Haklar Hesabında takip edilmediği, Kurumca geliştirilen yazılımların ve patent başvurularının kayda alınmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin “Bilanço ilkeleri” başlıklı 8’inci maddesinde;

“Bilanço ilkelerinin amacı, kamu idaresinin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması yoluyla, belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır…”,

“Varlıklara ilişkin ilkeler” başlıklı 9’uncu maddesinde;

“b) Kamu idarelerinin bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya dönüştürülebilecek ya da kullanılarak tüketilecek varlık ve alacakları bilançoda dönen varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir.”

“Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıt değerleri“ başlıklı 26’ncı maddesinde;

“Maddi olmayan duran varlık, mal veya hizmet üretiminde veya ediniminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi kalemlerdir.”

“Maddi olmayan duran varlıklar” başlıklı 62’nci maddesinde;

“Bu hesap grubu, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan, kamu idarelerinin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ve belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ile bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır…

260 Haklar hesabı - Bu hesap, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır.” hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlerden görüldüğü üzere, Yazılım Kurum tarafından kullanılan ve Kurumun iç imkanlarıyla üretilen yazılımlar ile hak mahiyetinde olan patent başvuruları 260 No.lu Haklar Hesabına kaydedilmelidir.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün 02.01.2020 tarih ve E.562512 sayılı Görüş yazısında; Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin “Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıt değerleri” başlıklı 28'inci maddesinde maddi olmayan duran varlıkların kayıt yapılmaya esas olacak maliyet bedelinin, bu varlıkların satın alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit, nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilen kıymetlerin gerçeğe uygun değeri olduğu; Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 260 Haklar hesabını düzenleyen “Hesabın niteliği” başlıklı 194’üncü maddesine göre Haklar Hesabının, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanıldığı; bu çerçevede bir buluşa ilişkin patent alıncaya kadar patentin maliyetiyle ilişkilendirilebilir tüm harcamaların 260-Haklar Hesabına kaydedilmesi, doğrudan ilişkilendirilebilir olmayan harcamaların ise 630- Giderler Hesabı vasıtasıyla bütçe tahakkukuna bağlanması gerektiği belirtilmektedir.

Uygulamada ise, 2021 yılında, 1544, 5762, 9796 ve 10281 no.lu ödeme emirleriyle yapılan toplam 11.956,80 TL’lik patent başvuru giderinin Muhasebat Genel Müdürlüğünün E.562512 sayılı Görüş yazısında belirtildiği şekilde 260 Haklar Hesabına kaydedilmesi gerekirken doğrudan giderleştirildiği görülmüştür. 2021’den önceki yıllarda da toplam 37.317,50 TL’lik patent gideri yapılmış olup bunlar da 260 No.lu Hesaba kaydedilmek yerine doğrudan giderleştirilmiştir.

Ayrıca, Kurum tarafından halen kullanılan Makü Sosyal Android Uygulaması, Ek Ders Programı, İhale İşlemleri Programı ve Öğrenci Kariyer Geliştirme ve İzleme Sistemi Kurumun kendi birimlerince geliştirilen ve Kurumun mülkiyetinde olan yazılımlar olduğundan değer

tespiti yapılarak 260 No.lu Hesaba kaydedilmesi gerekirken bu kaydın da yapılmadığı görülmüştür.

Her ne kadar, Kurum tarafından, Haklar Hesabına kaydedilmesi gerektiği halde edilmeyen tutarların söz konusu hesaba düzeltme kaydı yapılarak alınacağı belirtilse de yapılacak bu işlemler 2021 yılı mali tablolarındaki hata tutarlarını etkilememektedir.

Yukarıda açıklandığı üzere, marka ve patent giderlerinin ve Kurumca geliştirilen yazılımların 260 Haklar Hesabına kaydedilmesinin yerinde olacağı değerlendirilmektedir.