İdarenin yapım işi hakediş ödemeleri, geçici kabul noksanları için yapılması gereken kesinti kadar eksik yapılmakta ve söz konusu ödemeler bütçe giderleri hesabına bu haliyle yansıtılmakta, ancak, yapılan kesintiler muhasebe kayıtlarına alınmamaktadır.

Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşmeli Yapım İşlerinde Tip Sözleşme’nin “geçici kabul noksanları” başlıklı 30.1. maddesinde, geçici kabul noksanları için düzenlenen her hakedişte yapılan iş tutarının % 3’üne karşılık gelen kısmının tutulacağı ve bu tutarın, geçici kabul noksanı bulunmayan işlerde geçici kabul onay tarihinden sonra, geçici kabul noksanı bulunan işlerde ise bu eksikliklerin tamamlanmasını müteakip, geçici kabul onay tarihinden sonra yükleniciye ödeneceği, fiyat farkı ödenen işlerde bu tutarın, sözleşme tarihinden itibaren endeks üzerinden güncelleştirilmek suretiyle kesileceği düzenlenmiştir.

Birim Fiyatlı Yapım İşlerine İlişkin Tip Sözleşme’nin 30.2. maddesinde de, düzenlenen hakedişlerde; tamamlanmış, ancak kesin hesabı İdareye verilmemiş imalatlara ait tutarların % 5’i karşılığında teminat mektubu alınacağı ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça bu teminat mektubunun iade edilmeyeceği, yüklenicinin teminat mektubu vermemesi durumunda ise kesin hesabı İdareye verilmemiş imalatlara ait tutarların % 5’inin tutulacağı ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça bu tutarların ödenmeyeceği düzenlenmiştir.

Ayrıca, Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nın 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı alt detay kodlarında 330.15 Yapım İşleri Tip Sözleşmesinin 30’uncu ve 31’inci Maddeleri Gereği Alınan Teminatlar Hesabı yer almakta olup hakediş ödemelerinden yapılan geçici kabul noksanları kesintilerinin bu hesapta izlenmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan Tip Sözleşmelerdeki düzenleme gereği, düzenlenen her hakedişte, yapılan iş tutarının %3 veya %5 oranı tutulmaktadır. Diğer yandan, yapılması gereken kesintiler kadar teminat mektubu da alınabilmektedir. Burada, esas olan yapılan işin tam karşılığının bütçe gideri olarak muhasebeleştirilmesi, ödemenin kesinti yapılmış şekilde gerçekleştirilmesi ve tutulan kısmın yine bir ödeme/borç yükümlülüğü içermesi nedeniyle

muhasebeleştirilmesidir. Bu durumda, geçici kabul noksanları için yapılan kesintilerin İdarenin mali tablolarında gözükmesi gerektiği açıktır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257 ve 258’inci maddelerine göre, teminat olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, yapım işi sözleşmelerinin niteliğine göre %3 veya %5 oranında yapılan geçici kabul noksanları kesintisinin muhasebeleştirilmesi ve 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerektiği açıktır.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; hakediş ödemeleri yapılırken söz konusu kesintilerin hakedişten yapıldığı ve hakediş tutarının yapılan kesintiler kadar noksan hesaplanarak bütçe giderinin azaltıldığı, ancak, yapılan kesintiler için muhasebe kaydı yapılmadığı tespit edilmiştir.

İdare uygulamasında belirtildiği şekilde yapılan ve muhasebe kayıtlarına alınmayan geçici kabul noksanları kesintilerine ilişkin bilgi aşağıdaki tabloda sunulmuştur:

Tablo 4: Muhasebe Kayıtlarına Alınmayan Geçici Kabul Noksanları Kesintileri Tablosu

Söz konusu tespit sonrasında, Kamu idaresi cevabında, bulgu konusuna ilişkin olarak bundan sonra mevzuat doğrultusunda düzenli bir işleyiş sağlanacağı ifade edilmiştir.

Netice olarak, teminat niteliğindeki geçici kabul noksanları kesintileri kamu idaresinin bilançosunda yer almadığından, yılsonu itibariyle, mali tablolarda idarenin tüm kaynakları gösterilmemiştir. Diğer yandan, ödemelerin kesinti yapılmış haliyle Bütçe Giderleri Hesabına yansıtılması ve kesintilerin yılında muhasebeleştirilmemesi; 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı ile beraber 830-Bütçe Giderleri Hesabı, 835-Gider Yansıtma Hesabı ve 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında 3.944.118,84 TL eksik bilgi oluşmasına neden olmuştur.