Üniversite tarafından doğrudan temin ve pazarlık usulü ile yapılan mal ve hizmet alımlarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen %10 sınırı aşılmış, ancak bunun için Kamu İhale Kurulu'ndan uygun görüş alınmamıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21’inci maddesinde satın alma usullerinden pazarlık usulü ve türleri açıklanmış, birinci fıkranın (f) bendinde 2022 yılı için yaklaşık maliyeti 728.072,00 TL’ye kadar olan mal ve hizmet alımlarının pazarlık usulü ile gerçekleştirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Takip eden 22’nci maddesinde ise ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile alım yapılabileceği açıklanmış ve ilgili maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde olan idarelerin 218.395,00 TL’ye kadar ihtiyaçlarını bu bent kapsamında temin edebileceği belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 62’nci maddesinde idarelerce uyulması gereken diğer kurallar

belirtilmiştir. İlgili maddenin birinci fıkrasının (ı) bendinde, 21 ve 22’nci madde için bahsedilen limitler kapsamında yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulu’nun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı belirtilmiştir.

Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendi ile ilgili olarak, 31/12/2020 tarihli ve 31351 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 62’nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ”de yapılan açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.

Anılan Tebliğ’e göre;

Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından, yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarı dikkate alınmalı,

Mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranı hesaplanmalı,

Bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından % 10 oranının aşılıp aşılmadığı takip edilerek ödenek aktarılırken veya harcama yapılırken bu durum göz önünde bulundurulmalı,

21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yapacakları harcamaların yıllık bütçelerinde mal ve hizmet alımı ile yapım işleri için ayrılan ödenekleri toplamının %10 oranını aşacağının anlaşılması halinde, Üniversitelerde üst yönetici tarafından 62’nci maddenin (ı) bendi uyarınca uygun görüş için Kamu İhale Kurumu’na başvuruda bulunulmalıdır.

Ayrıca her biri ayrı bütçeye sahip döner sermayeli işletmelere ilişkin yapılacak uygun görüş taleplerinde mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri talep tutarlarının ilgisine göre her bir işletme bazındaki mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerinde öngörülen ödenek tutarının %10’unu aşıp aşmadığı kontrol edilerek başvuru yapılmaldır.

Doğrudan temin ve pazarlık usulü ile yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin bütçe ödenekleri, harcama tutarları ve sınırı aşan tutarları gösteren tablolar döner sermaye işletme birimleri bazında aşağıda yer almaktadır:

‌Tablo 2: Tıp Fakültesi Hastanesi Tarafından (22/d) Kapsamında Yapılan Alımlar

‌Tablo 3: Veteriner Fakültesi Döner Sermeye İşletme Birimi Tarafından (22/d) Kapsamında Yapılan Alımlar

‌Tablo 4: Ziraat Fakültesi Döner Sermeye İşletme Birimi Tarafından (22/d) Kapsamında Yapılan Alımlar

‌Tablo 5: Diş Hekimliği Fakültesi Döner Sermeye İşletme Birimi Tarafından (21/f) ve (22/d) Kapsamında Yapılan Alımlar

Üniversite döner sermayeli işletmelerinin denetlenmesi neticesinde, yukarıdaki tablolarda yer verilen işletme birimleri tarafından doğrudan temin ve pazarlık usulünün kullanıldığı mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ilişkin yapılan harcama tutarlarının, bu harcamalar için işletme birimi bütçesine konulan ödeneğin %10’unu aştığı ve Kamu İhale Kurumundan da izin alınmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İdaresince, bundan sonra yapılacak olan parasal limit dahilindeki alımların İşletme Müdürlüğü bünyesinde takip edilmeye başlanarak sınırı aşımı olmadan önce Kamu İhale Kurulu'na gerekli izin başvurularının gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, parasal limitler dâhilinde yapılan mal ve hizmet alımlarında %10 sınırının Kamu İhale Kurulu'ndan uygun görüş alınmadan aşılmaması gerekmektedir.