Kurumun ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetlerine ilişkin KDV indirim konusu yapılamayacak olmasına rağmen 191-İndirilecek KDV Hesabında kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapılmıştır.

Kanun'un 30'uncu maddesinin (a) bendinde, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği ifade edilmiştir.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin verginin konusuna ilişkin “Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi” başlıklı (I/B-2) bölümünde;

“3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesinde sayılan; genel bütçeye dâhil idareler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, dernek ve vakıflar ile her türlü mesleki kuruluşların ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi değildir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 153’üncü maddesinde, mahalli idarelerin bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmete ilişkin olarak ödemiş oldukları katma değer vergisini indirim konusu yapacakları, bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisinin ise indirim konusu yapılmayacağı ve bu tutarların ilgili gider veya varlık hesabının maliyet bedeline ilave edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince; belediyelerin kuruluş amaçlarına uygun faaliyetlerinin verginin konusuna dâhil edilmemesi, ancak ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet niteliğindeki iş ve işlemlerinin verginin konusuna dâhil edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla belediyenin satışa konu olmayan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için ödediği KDV’nin indirim konusu yapılmaması, indirim konusu yapılmayacak olan tüm mal ve hizmet alımları doğrudan giderleştirilmeli ya da ilgili malın maliyetine eklenerek aktifleştirilmelidir.

Yapılan incelemede; yılı içerisinde ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetlerine ilişkin KDV indirim konusu yapılamayacak olmasına rağmen 191-İndirilecek KDV Hesabında kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapıldığı tespit edilmiştir. İndirilen tutarın ilgisine göre giderleştirilmesi veya varlık hesaplarında aktifleştirilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi hesapları üzerinde yapılan incelemede geçmiş dönemlerden toplam 53.506.106,87 TL devreden KDV’nin devir yevmiyesi ile 2022 yılına aktarıldığı bu tutarın

64.879.87 TL’lik kısmının faal olmayan bütçe içi işletmenin işlemlerinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Söz konusu 191-İndirilecek KDV Hesabının kullanıldığı belgelerin incelenmesi neticesinde ise; ilgili varlık hesabına kaydedilmesi veyahut giderleştirilmesi gereken toplam 15.250.531,15 TL’nin 191-İndirilecek KDV hesabında muhasebeleştirildiği görülmüştür.

İndirilecek ve Hesaplanan KDV Hesaplarının mahsuplaşması sonucunda aradaki farkın muhasebeleştirildiği 190-Devreden KDV Hesabı yapılan bu uygulama nedeniyle mali tablolarda toplam 15.250.531,15 TL fazla görünmektedir.

Kamu idaresi tarafından verilen cevapta; yapılan inceleme neticesinde indirim konusu yapılmaması gereken katma değer vergilerinin indirim konusu yapıldığının tespit edildiği, bundan böyle Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin madde 153/2’sine göre bir bedel karşılığı satmak üzere üretilen mal ve hizmetlere ilişkin ödenen KDV’nin indirim konusu

yapılacağı, bunun dışında kalan, Mal ve Hizmet alımları için ödenen KDV’lerin indirim konusu yapılmayacağı anlaşıldığı ve bu şekilde uygulanacağı bildirilmiştir.

Sonuç olarak; mal ve hizmet alımlarında indirim konusu yapılmayacak katma değer vergisi tutarlarının, hesaplanan katma değer vergisinden mahsup edilmesi nedeniyle devreden katma değer vergisi tutarlarının sürekli artmasına; dolayısıyla satın alınan hizmetlerde yılı faaliyet giderlerinin faaliyet sonuçları tablolarında, taşınmazın maliyetine kaydedilmesi gereken maliyetlerin taşınmaz kayıtlarında, satın alınan mallarda ise ilgili mal maliyetlerinin taşınır hesapları ile bilançolarda eksik gösterilmesine, böylelikle hem geçmiş yıllarda hem de ilgili yıl ve gelecek yıllarda ödenecek vergi kapsamında olan hesaplanan KDV tutarlarının yılı merkezi yönetim gelir bütçelerine, 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı aracılığı ile aktarılmamasına yol açılmıştır.