İdarenin intifa hakkı bulunan Büyükşehir Belediyesine ait taşınmazın, intifa hakkı süresinin dolması ve ilgili İdarenin iade talebi olmasına rağmen devredilmediği görülmüştür.

Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 30.07.2002/444 sayılı Kararı doğrultusunda 21.01.2003 tarih 47 No’lu Büyükşehir Belediye Encümeni Kararı ile Üsküdar İlçesi Rumi Mehmet Paşa Mah. 62 pafta, 431 ada, 34-36 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın (Restoran) 15 yıl süreyle yıllık 12.000.000.000,00 TL (eski Türk Lirasıyla) bedelle intifa hakkının Üsküdar Belediye Başkanlığı’na devri hususunda karar verilmiştir.

Bu doğrultuda Büyükşehir Belediyesi ve Üsküdar Belediyesi arasında intifa hakkı devir protokolü imzalanmıştır.

İlgili Protokolün;

“İntifa Hakkı Süresi” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“İntifa hakkı süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir. Sürenin başlangıç tarihi protokolün Belediye Encümeni’nce tasdik edildiği tarihtir. Ancak Belediyenin söz konusu yere ihtiyacı olduğu takdirde sürenin bitimini beklemeden yerin teslimini isteyebilir. Akit süresinin bitiminden bir ay önce taraflardan birinin yazılı ihtarı ile intifa hakkı sözleşmesine son verilir. Aksi halde süre 1 yıl uzamış olur.”

“Hukuki Hükümler” başlıklı 5’inci maddesinde;

“İlçe Belediyesi bu yeri veya bir kısmını, dilerse aynı amaçla bir başka kurum, kuruluşa (gerçek veya tüzel kişiler) kullandırılabilir. İntifa hakkının devri aşamasında doğabilecek her türlü harç, pul ve benzeri harcamalar İlçe tarafından karşılanır. Yapılacak her türlü yapılanmalar, restorasyon ve tadilat masrafları İlçe Belediyesine ait olacaktır. İlçe yapılanmalarla ilgili projeleri Belediyeye ibraz etmek ve Belediyeden onay almak zorundadır. İntifa hakkının hitamında, taşınmazlar ve üzerindeki yapıların hiçbir ihtara gerek kalmaksızın Belediye mülkiyetine geçeceğini taraflar peşinen kabul eder.” düzenlemeleri yer almaktadır.

Belediye tarafından yukarıda yer alan Protokol hükümlerine dayanılarak ilgili taşınmazın kiraya verilmesi için ihale yapılmış ve 03.02.2003 tarih 3887/ 871-V sayılı Kesin İhale Kararı ile özel bir firmaya ihale edilmiştir.

İlgili taşınmazın kiralanmasına ilişkin Kiralama İhalesi Özel Şartnamesinin 2’nci maddesinde; “Kira süresi, kira sözleşmesinin düzenlenmesinden itibaren 3 yıldır. Kira sözleşmesinin başlangıcı 01.06.2003 ve bitişi 31.05.2006 olup, bu süreler kesindir. Kiracının taşınmazı herhangi bir sebeple geç teslim alması (kiracı tarafından yapılması gereken işler için geçen süre) sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihini etkilemez.” denilmektedir.

Belediye ve ilgili firma tarafından akdedilen, Üsküdar 2.Noterliği’nce onaylanan 14 Mayıs 2003 tarih ve 15553 sayılı Kira Kontratosunun “Hususi Şartlar” başlıklı bölümünün 2’nci maddesinde;

“Kira süresi 3 yıldır. Kira süresinin bitiş tarihinden en az 1 ay öncesine kadar taraflardan herhangi birinin aksi yönde bildirimi olmadıkça kira kontratı 1 yıl süreyle yenilenmiş olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 339’uncu maddesinde; konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümlerin, kamu kurum ve kuruluşlarının yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de uygulanacağı belirtilmiştir.

Kanun'un 347’nci maddesinin birinci fıkrasında ise, "Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir." şeklinde ifade edilmiştir.

Diğer yandan, Büyükşehir Belediye Başkanlığının 06.01.2014 tarih ve 83502474- 750:2343 sayı numaralı “Kullanım Hakkı İptali” konulu yazısı ile söz konusu protokolün; Büyükşehir Belediye Meclisinin 24.10.2013 tarih ve 2024 sayılı, Büyükşehir Belediye Encümeninin 27.11.2013 tarih ve 2808-2408 sayılı kararıyla Büyükşehir Belediyesinin projelerinde kullanılması planlandığı için intifa hakkı devir protokolünün 3’üncü maddesinde yer alan “…Ancak Belediyenin söz konusu yere ihtiyacı olduğu takdirde sürenin bitimini beklemeden yerin teslimini isteyebilir” hükmüne dayanılarak iptal edildiği Belediye Başkanlığına bildirilmiştir.

Yine, Büyükşehir Belediye Başkanlığının 09.09.2015 tarih ve 83502474.512.-164898 sayılı yazısı ile; özel bir firmaya kiralandığı tespit edilen taşınmazdan devir protokolünün bitim tarihi olan 27.11.2013 tarihinden sonra tahsil edilen kira bedellerinin de Büyükşehir Belediyesi hesabına aktarılması istenmiş ve yazılan yazılara herhangi bir cevap alınamadığı belirtilerek gereğinin yapılması tekiden bildirilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri, intifa hakkı devir protokolü ve kira kontratı birlikte değerlendirildiğinde; intifa hakkının 15 yıl süreyle verildiği, ancak Büyükşehir Belediyesinin ihtiyacı bulunduğunda ve talep ettiğinde protokolün iptal edilerek devrin gerçekleştirileceği, Üsküdar Belediyesinin taşınmazı üçüncü kişilere kullandırabileceği, kira süresinin bitim tarihinin üç yıl olduğu, ancak Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre kiraya veren sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremeyeceği, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla kira sözleşmesini sona erdirebileceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; Büyükşehir Belediyesi tarafından protokol hükümlerine uygun olarak talep edilen taşınmazın Büyükşehir Belediyesine iade suretiyle devredilmediği, özel bir firmaya kiralanan taşınmazın kira sözleşmesinin on yıl dolmasına rağmen iptal edilmediği ve yeni kiracılık ilişkisi kurulduğu, ayrıca Büyükşehir Belediyesi tarafından elde edilen kira bedelleri talep edilmesine rağmen tahsil edilen tutarların gönderilmediği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş ve gerekli düzeltici işlemlerin tesis edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, 27.11.2013 tarihinde intifa hakkı iptal edilen ve ilgili İdare tarafından talep edilen taşınmazın iade suretiyle devredilmesi ve bu tarihten sonra tahsil edilen kira bedellerinin Büyükşehir Belediyesine aktarılması gerektiği değerlendirilmektedir.