Düzce Belediyesince 03.09.2019 tarihinde ihalesi yapılan ve 1.579.820 TL sözleşme bedeli ile 09.09.2019-31.12.2019 tarihleri arasında geçerli olan araç kiralama hizmet alımı işinde mevzuata aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir.

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında, "Bu Kanun kapsamında edinilecek taşıtların menşei, silindir hacimleri ve diğer niteliklerini belirlemeye ve sınırlamalar getirmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir." denilmekte olup fıkranın uygulanmasına

ilişkin olarak 2014/6425 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 10.06.2014 gün ve 29026 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

237 sayılı Taşıt Kanunu Kapsamında Edinilecek Taşıtların Menşei, Silindir Hacimleri ve Diğer Niteliklerinin Belirlenmesine Dair 2014/6425 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1’inci maddesinde;

237 sayılı Taşıt Kanunu’na ekli (1) sayılı cetvelde ve son iki sırasında belirtilenler hariç olmak üzere, (2) sayılı cetvelde yer alan makamlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar, koruma altına alınanlarla ilgili Yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunanlar ve idarelerin yurt dışı teşkilatları için yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilebileceği, bunların dışında hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilemeyeceği, birinci fıkra kapsamındaki makam ve hizmetler hariç olmak üzere, edinilecek binek veya station-wagon cinsi taşıtların silindir hacimlerinin 1.600 cc'yi geçemeyeceği, yerli muhteva oranı % 50'nin altında kalan taşıtların yabancı menşeli sayılacağı,

2’nci maddesinde; hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların menşei ve silindir hacimleri hakkında 1’inci madde hükümlerinin uygulanacağı,

İfade edilmiştir.

17.03.2006 gün ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.04.2006 gün ve 26126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in 5’inci maddesinde ise kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacının, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanması olduğu, 6’ncı maddenin (b) fıkrasında, hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilmesinin Kanun’un 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlı olacağı, aynı maddenin (c) fıkrasında, Kanun’a ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alanlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar ve koruma altına alınanlarla ilgili Yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçlar dışında kullanılacak binek ve station-wagon cinsi taşıtların motor hacminin 1600 cc'yi geçmeyeceği belirtilmiştir.

Düzce Belediyesinin araç kiralama hizmet alımında kiralanan araçlar ile bu araçların kimler tarafından kullanıldığı bilgilerini içeren listenin incelenmesi sonucunda;

2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 5’inci maddesinde yer alan kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan bütçe

olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımına uygun hareket edilmediği, binek ve station- wagon cinsi taşıtların motor hacminin 1600 cc'yi geçmemesi ve bu taşıtların aylık kira bedelinin kasko sigortası değerinin % 2’sini aşmaması gerekmekte iken bu ilkelere uyulmadığı, Kamu İdaresinde hiç bir kişi/unvanın Kanun’a ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde sayılanlar arasında olmadığı anlaşılmıştır.

Şöyle ki;

1. Şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak 11 kalem ve 83 adet araç belediye tarafından teslim alınmıştır. Ancak araçlar teslim alındıktan sonra hem emniyet müdürlüğüne hem de araçların belediyenin yakıt dolum istasyonuna gönderdiği listede teslim tutanağında yer almayan araçların bulunduğu tespit edilmiştir. Yani belediye ihale kapsamında şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak teslim aldığı araçlardan bazılarını geri göndermiş bunlar yerine yukarıdaki mezkur mevzuat hükümlerine aykırı olacak şekilde başka araçlar kullanmıştır. İhale kapsamında teslim alınmayıp fiili olarak kullanılan yeni araçlar arasında yukarda zikredilen mevzuat hükümlerine uygun olmayan yabancı menşeili (1 adet Wolswagen Passat, 4 adet Skoda Super B) araçlar bulunmaktadır. Ayrıca bazı araçların daha düşük özellikte olacak şekilde teslim tutanağında farklı (Fiat Egea) filli olarak garaj amirliğinde kullanılan listede farklı (Fiat Linea) olduğu tespit edilmiştir, teslim tutanağıyla alınan 17 adet Toyota Corolla marka araçtan hiçbiri fiili olarak kullanılmamakta, ihale kapsamında teslimi yapılmayan 12 adet Renault Megane marka araç kullanılmaktadır.

2. İhale konusu işe ait sözleşmenin “Kontrol Teşkilatı Görev ve Yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinde; “İşin sözleşme ve eklerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediği idare tarafından görevlendirilen kontrol teşkilatı aracılığıyla denetlenir.”,

“İşin yürütülmesine ilişkin kayıt ve tutanaklar” başlıklı 19’uncu maddesinde; “Her bir araç için aylık puantaj tutulacak ve kayıt altına alınacaktır.” hükümleri yer almaktadır.

4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu’nun “Görevlilerin Ceza Sorumluluğu”

başlıklı 28’inci maddesinde ise;

“Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Ancak 18.10.2019 tarihli ve 93011 numaralı ödeme emri belgesi incelendiğinde;

sözleşmede belirtildiği şekilde puantaj tutulduğu, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak teslim tutanağı ile alınan araçların puantajda tam olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Ancak fiili durumda; teslim alınan bu araçlardan bazıları kullanılmamış olmasına rağmen puantajda tam olarak yer almış ve hakediş bu şekilde düzenlenmiştir. Ayrıca puantajda yer almayan yani teslim tutanağında bulunmayan ancak fiiliyatta kullanılan bazı araçların da bulunduğu tespit edilmştir. Yapılan uygulama şartname ve sözleşme hükümlerine aykırılık teşkil etmekle birlikte ihale mevzuatına da aykırılık teşkil etmektedir. İhale sürecinde yer alan ve uygulayıcı konumundaki personelin, ihale konusu kapsamında alınan malın veya hizmetin şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak teslim alınmasından sorumlu olduğu ortadadır. Sorumluluğunu yerine getirmeyen personellere disiplin cezasının uygulanacağı ise Kanunu’nun amir hükmüdür. Dolayısı ile idare ve ihale sürecinde yer alan personeller tarafından daha hassas davranılmasının, mevzuat açısından müeyyidelere maruz kalınmasının önüne geçeceği değerlendirilmektedir.

Ayrıca İdarenin ihale dokümanlarında yer almayan araçları kullanması ihaleye teklif verecek isteklilerin teklif edeceği tutarı ve istekli sayısını etkileyeceğinden, hatalı uygulama ihale mevzuatının temel ilkelerinden birisi olan rekabet ilkesini de zedelemektedir.

Sonuç olarak araç kiralama ihalesinde Bakanlar Kurulu Kararlarında belirtilen esaslara, ihale mevzuatına ve şartname ile sözleşme hükümlerine uygun hareket edilmediği değerlendirilmektedir.