Şirket yönetim kurulu kararları ile personel temin hizmeti yöntemiyle çalışan sürekli işçilerin İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Olur’u ile Belediyenin doğrudan veya dolaylı olarak hissesine sahip olduğu Belediye Şirketleri arasında geçişlerinin yapıldığı tespit edilmiştir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(2) Bu Yönetmelik hükümleri;

… belediyelerin ve bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile bağlı kuruluşlarının Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurdukları şirketler …

için uygulanmaz. Ancak, bu kapsamdaki işçi alım ilanlarının Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu ilanlar Kurum internet sitesinde ve ilgili kamu kurum ve kuruluşunca uygun görülen iletişim araçları ile kamuoyuna duyurulur. Kamu kurum ve kuruluşları işçi alımının adil ve şeffaf bir şekilde yapılmasını sağlayacak diğer tedbirleri de alır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Anılan Yönetmelik hükümlerinde, Belediye şirketi olan İZENERJİ A.Ş.’nin yeni personel alımları için, işçi alım ilanlarının Türkiye İş Kurumuna bildirilmesinin zorunlu olduğunu düzenleyerek, işçi alımının adil ve şeffaf bir şekilde yapılmasını sağlayacak tedbirlerin de alınması gerektiğine yer verilmiştir. Dolayısıyla İZENERJİ A.Ş. bünyesinde ilk defa istihdam edilecek işçilerin nitelik ve diğer özelliklerinin Türkiye İş Kurumuna bildirilmesi ile işe alım prosedürlerinin başlatılmasının gerekli olduğu mezkur Yönetmelik’le düzenlenmiştir. Ancak İZENERJİ A.Ş.’ye diğer belediye şirketlerinden geçişi yapılarak yeni işçi alımı şeklinde işe başlatılan işçilerin alım ilanlarının Türkiye İş Kurumuna bildirilmediği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden Şirket yönetim kurulu kararları ile diğer Belediye şirketlerinden çıkışı yapılarak İZENERJİ A.Ş.’ye girişi yapılan 59 işçi, İZENERJİ A.Ş.’den de çıkışı yapılarak diğer Belediye şirketlerine girişi yapılan 73 işçinin olduğu görülmüştür.

2023 yılında işçi geçişlerine yönelik olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını belirten yazı ile Şirket tarafından alınan yönetim kurulu kararlarından birine örnek olarak aşağıda verilmiştir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı tarafından imzalanarak İZENERJİ A.Ş.’ye gönderilen 04.07.2023 tarih ve 923 sayılı yazı ile, İZFAŞ A.Ş.’de kongre ve etkinlik personeli olarak görev yapan kişinin tüm özlük haklarıyla birlikte büro elemanı kadro unvanı ile Belediye Kültür ve Sanat Dairesi Başkanlığında görev yapmak üzere İZENERJİ A.Ş.’de işe başlatılması hususunda gereğinin yapılması belirtilmiştir.

Belediye Başkanı tarafından imzalanan yazı üzerine İZENERJİ A.Ş. Yönetim Kurulu tarafından 28.07.2023 tarih ve 102 sayılı karar ile “İZFAŞ A.Ş, çalışanı … 01.08.2023 itibari ile tüm yasal hakları ile İZENERJİ A.Ş.'ye geçişinin yapılmasına ve İzmir Büyükşehir Belediyesi işçi Personel Şube Müdürlüğü ile imzalamış olduğumuz hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmaya başlatılmalarına” karar verilmiştir. Bu karar ile işçinin İZFAŞ A.Ş.’den çıkışı yapılarak tüm yasal hakları ile birlikte İZENERJİ A.Ş.'de işe başlatılmasına karar verilmiştir.

Belediye Başkanının onayıyla belediye şirketleri arasında geçişine izin verildiği durumda, işçinin ayrıldığı belediye şirketinden çıkışı “SGK Çıkış Kodu 22 - Diğer Nedenler”le yapıldığı Şirket yöneticilerden öğrenilmiştir. “SGK Çıkış Kodu 22 - Diğer Nedenler” çıkış kodu, işçinin işten çıkış nedeninin başka bir çıkış kodu ile bağdaşmayan nedenden kaynaklanması durumunda seçilen çıkış kodu olarak tanımlanmaktadır. Belediye şirketinden çıkışı yapılan işçi, diğer belediye şirketinde tüm yasal hakları saklı kalmak şartıyla işe başlatılmaktadır.

Mevzuatımızda belediye şirket işçilerinin, belediyenin sermayesinde çoğunluk hissesine sahip olduğu belediye şirketleri arasında geçişine izin verilen bir husus düzenlenmemektedir. Bu nedenle belediye şirketleri arasında işçi geçişleri yapılmasının hukuki dayanaktan yoksun olduğu düşünülmektedir.

Şirket cevabında özetle, belediye şirketleri arasında iş mevzuatı gereği geçiş olarak isimlendirilen işçi görevlendirmelerini engelleyen herhangi bir mevzuat hükmünün bulunmadığını, şirketler arası geçişlerin mevzuat gereği SGK ve İŞKUR'a bildirildiğini, 5216 ve 5393 sayılı yasanın Belediye Başkanına belediyenin mal varlığını ve haklarını gözetim ve takip yetkisi ve yükümlülüğü getirdiğini, Belediye Başkanının da personel hareketlerinden bu sebeple bilgi sahibi olması gerektiğini ifade etmiştir.

Ancak Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında belediye şirketleri tarafından istihdam edilecek personellerin adil ve şeffaf bir şekilde alım süreçlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bir belediye şirketinden başka bir belediye şirketine Büyükşehir Belediye Başkan onayı ile personel geçişi yapılmasına ilişkin cevaz veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Nitekim Büyükşehir Belediyesi ile belediye şirketleri farklı tüzel kişiliklere sahip olup, Şirketin yönetimi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 365'inci maddesi uyarınca yönetim kuruluna aittir.

Yukarıda yer verilen hususlar çerçevesinde yapılan incelemeler sonucunda;

• Belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerle ilgili işçilerin çıkışını yapan veya işçileri işe başlatan belediye şirketlerinin ilgili personelle ilgili herhangi bir personel ihtiyaç analizinin denetim sürecinde sunulmadığı gibi cevap eklerinde de yer verilmediği,

• İZENERJİ A.Ş.’ye diğer belediye şirketlerinden geçişi yapılarak yeni işçi alımı şeklinde işe başlatılan işçilerin alım ilanlarının Türkiye İş Kurumuna bildirildiğine dair belgenin denetim sürecinde sunulmadığı gibi cevap eklerinde de yer verilmediği,

• İZENERJİ A.Ş.’nin yönetim kuruluna meri mevzuatta belediye şirketleri arasında işçi geçişlerine ilişkin bir yetki verilmediği, işçi geçişlerine ilişkin olarak meydana gelecek muhtemel zararlarla ilgili yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olacağı,

• İZENERJİ A.Ş.’nin yönetim ve temsil organının yönetim kurulu olduğu, dolayısıyla diğer Belediye şirketlerinden İZENERJİ A.Ş.’ye geçişi yapılarak işe başlatılan 59 işçi ile İZENERJİ A.Ş.’den de çıkışı yapılarak diğer Belediye şirketlerinde işe başlatılan 73 işçinin,şirketler arasında geçişinin yapılmasına dair mevzuatta İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onay verme görev ve yetkisinin bulunmadığı, anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden İZENERJİ A.Ş. yönetim kurulu kararları ile belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerin, mevzuatta geçişine izin veren bir husus düzenlenmemesi nedeniyle bu geçişlerin hukuken mümkün olmadığı, bu hususun düzeltilmesi gerektiği, anılan Belediye Başkanı ile yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olduğu düşünülmektedir.