Toplu iş sözleşmesinde belirlenen kapsam dışı statüde çalışacak personel olarak yer almayan unvanlarda kapsam dışı personel çalıştırıldığı görülmüştür.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun “Toplu iş sözleşmesinin hükmü” başlıklı 36’ıncı maddesinde toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamayacağı, iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alacağı ve toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması hâlinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümlerin geçerli olacağı düzenlenmiştir.

Kapsam dışı personel, iş kanunu hükümlerine tabi olarak çalışmakla birlikte toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayan çalışanları tanımlamak amacıyla kullanılmaktadır. Kapsam dışı personel olarak şirkette kimlerin çalışacağı 01.01.2023-31.12.2024 tarihleri arasında uygulanan ve sendika ile şirket arasında yapılan Toplu İş Sözleşmesi’nin “Sözleşmenin Kapsamı” başlıklı 2’nci maddesinde belirtilmiş olup, bu kişiler müdürler, müdür yardımcıları, danışmanlar, ihtiyaç halinde teknik uzmanlık gerektiren vasıflı çalışanlar, İzmir Büyükşehir Belediyesinde görev yapan başkanlık sekreterleri, doktorlar, koordinatörler, İSG uzmanları, TMMOB üyeliğine haiz lisans mezunu teknik personel (mühendis, mimar, şehir planlayıcısı), arkeolog, biyolog, kimyager, veteriner hekim, fizikçi unvanlarına sahip kişilerden oluşmaktadır.

İhtiyaç halinde teknik uzmanlık gerektiren vasıflı çalışanlar toplu iş sözleşmesinde kapsam dışı personel olarak belirlenmiş olup, bu kişilerin düzenli ücret karşılığı çalıştırıldığı dolayısıyla ihtiyaç halinden ziyade düzenli iş ilişkisinin kurulduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca büro elemanı, büro sorumlusu, halkla ilişkiler görevlisi, halkla ilişkiler tanıtım elemanı, şoför ve tanıtım görevlisi vb. olarak çalışan personelin toplu iş sözleşmesinde belirtilmemesine rağmen kapsam dışı personel olarak çalıştırıldığı görülmüştür. Bu kişilerin “ihtiyaç halinde teknik uzmanlık gerektiren vasıflı çalışanlar” kategorisinde olmadığı anlaşılmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, kapsam dışı personelin Büyükşehir Belediyesi Başkanlığından gelen olurlar doğrultusunda yönetim kurulu kararı alınarak statülerinin kapsamdışı olarak belirlendiği belirtilse de, bu durum toplu iş sözleşmesinde belirlenen kapsam dışı statüde çalışacak personel olarak yer almayan unvanlarda görevlendirme yapılmasını gerekçesi olamaz.

Şirket tarafından istihdam edilen personelin kapsam dışı olarak belirlenmesinde toplu iş sözleşmesi ile ilgili mevzuat düzenlemelerinin dikkate alınması gerekmektedir.