Belediye halinde bulunan işyerlerinin kira artışlarında 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a aykırı hareket edildiği görülmüştür.

5957 sayılı Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasında, "Belediye toptancı hallerindeki işyerleri, kiralama veya satış yoluyla işletilir. Ancak satılan işyeri sayısı, o haldeki toplam işyeri sayısının yüzde ellisini geçemez. Bu maddenin altıncı fıkrasındaki eylemlerin tespiti halinde satış işlemlerinin iptal edilip işyerlerinin geri alınacağına ilişkin olarak tapu kütüğüne şerh konulur ve bu şartların gerçekleşmesi durumunda taşınmazlar geri alınır. İşyerlerinin kiralanması veya satılması 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılır. Kira süresi en fazla on yıldır. Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun olması kaydıyla, kira süresi sona erenlerle ihaleye çıkılmaksızın yeniden kira sözleşmesi yapılabilir. Kira süresi sona erenler açılacak kiralama ihalelerine tekrar katılabilir. Bir yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde ikinci ve izleyen yıllar kira bedelleri, Üretici Fiyatları Endeksi oranında arttırılır.” hükmü yer almaktadır. Halde bulunan işyerlerinin kiraya verilmesine ait sözleşmelerin 7’nci maddesinin (c) fıkrasında, “Kira artışları yıllık olarak tefe ve tüfe göre yapılacaktır.” düzenlemesi yapılmıştır.

18.01.2019 gün ve 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 56’ncı maddesiyle, “11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 344 üncü maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “üretici fiyat endeksindeki artış” ibareleri “tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim” şeklinde değiştirilmiş ve maddenin dördüncü fıkrasına “kararlaştırılmışsa,” ibaresinden sonra gelmek üzere “20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla,” ibaresi eklenmiştir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Yapılan bu düzenleme 6098 sayılı Kanun kapsamına giren kiralamalarda uygulanacaktır. Oysa halde bulunan işyerlerinin nasıl kiraya verileceği ve uyulacak esaslar ile kira artışının nasıl olacağı 5957 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir. 5957 sayılı Kanun özel kanun olduğu için halde bulunan işyerlerinin kira artışının Kanun’un 11’inci maddesinin birinci fıkrasına göre Üretici Fiyatları Endeksine göre artırılmalıdır. 5957 sayılı Kanun’a aykırı hüküm içeren sözleşmenin 7’nci maddesinin (c) fıkrası da uygulanamaz. 2019, 2020 ve 2021 yılında halde bulunan iş

yerlerinde kira artışı ya hiç yapılmamış, ya da ÜFE oranında artırılmamıştır. Halde bulunan işyerlerinin kiraya verilmesine ait sözleşmelerin 7’nci maddesinin (d) fıkrasında, “Kira bedelleri, her ayın 01’inci günü mesai bitimine kadar Belediye Mali Hizmetler Müdürlüğü tahsilat servisine yatırılacaktır…Her ayın kira parasının ödenmemesi halinde dönem sonuna kadar işleyecek kira paralarının tümü muacceliyet kazacaktır.” düzenlemesi yapılmıştır. Kira tahakkukların ödeme günü olarak ayın 1’i yerine 30’u olarak sistemde yer aldığı, ancak ödeme vade tarihinin her ayın 01’inci günü mesai bitimi olduğu açıktır. Kira tahakkuku ayın 1’i yerine 30’u olarak yer alması, hesaplanacak gecikme faizinin başlangıcının hatalı alınmasına yol açmaktadır.

Kamu idaresi cevabında yapılanlar anlatılmış ve pandemi mücadelesine destek olan Belediyenin kiracıların müstecirlerinin ekonomik sıkıntılarına bir nebze yardımcı olabilmek amacı ile belirtilen işlemlerin yapıldığı ifade edilmiştir. İdare cevabında belirtilenler Kanun'a uygun hareket etmemeyi gerektirmemektedir.

Kira artışının ilk kiraya verildiği yıldan itibaren 5957 sayılı Kanun’un 11’inci maddesine göre üretici fiyatları endeksi oranında arttırılması ve eksik tahakkuk ettirilen ilgili yıl (2021, 2020, 2019) kiralarının 5957 sayılı Kanun’a göre tahakkuk ettirilmesi ve kira tahakkuklarının vade tarihinin her ayın 01’inci günü mesai bitimi olacak şekilde düzeltilmesi gerekir.