İdarenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesinden almış olduğu ihalelerde kesilen cezaları hatalı muhasebeleştirdiği görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin (g) bendinde;

“Tam açıklama: Mali tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir.”,

Anılan Yönetmelik’in “Gayri safilik ilkesi” başlıklı 39’uncu maddesinde;

“Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya standart ile aksi kararlaştırılmadıkça netleştirilmeden kaydedilir.”,

denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 320-Bütçe Emanetleri Hesabının niteliğinin açıklandığı 248’inci maddesinde;

“Bu hesap, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılır.”,

Mezkûr Yönetmelik’in 600-Gelirler Hesabının işleyişine ilişkin 369’uncu maddesinin birinci fıkrasının dokuzuncu alt bendinde de;

“Yükümlülüklerin miktarında veya değerinde meydana gelen azalışlar bu hesaba alacak, ilgili yükümlülük hesabına borç kaydedilir.”,

Aynı Yönetmelik’in 630-Giderler Hesabının işleyişine dair 373’üncü maddesinin birinci fıkrasının sekizinci alt bendinde ise;

“Yükümlülüklerin doğal olaylar veya başka nedenlerle miktarında meydana gelen artışlar bu hesaba borç, ilgili yükümlülük hesaplarına alacak kaydedilir.”,

hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre mali tabloların, mali tablo kullanıcılarına doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde olması gerekmekte olup gayri safilik ilkesi gereğince gelir ve giderlerin netleştirilmeden muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir. Mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarlar 320-Bütçe Emanetleri Hesabında takip edilmelidir. Yükümlülüklerin miktarında herhangi bir nedenle azalış olması halinde 600-Gelirler Hesabının, artış olması halinde ise 630- Giderler Hesabının kullanılması gerektiği açıkça hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede; İstanbul Büyükşehir Belediyesinden alınan ihaleler kapsamında İdarenin yükümlülüklerini yerine getirirken yaşanan eksiklikler nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesinin kendisine uyguladığı 3.060.197,71 TL’lik cezai müeyyideyi ilgili alt yüklenicilerine uygulaması sırasında, alt yüklenicilerin hakedişlerinden yapmış olduğu kesintiyi 600-Gelirler Hesabını kullanmak yerine 320-Bütçe Emanetleri Hesabını kullanarak muhasebeleştirdiği tespit edilmiştir. Buna göre 320-Bütçe Emanetleri Hesabının alt kodlarında İstanbul Büyükşehir Belediyesinin alacağı artırılmış ve ceza uygulanan alt yüklenicilerin alacakları azaltılmıştır. Oysa gayri safilik ilkesi gereğince netleştirme yapılmadan kesilen cezaların gelir ve gider hesapları kullanılarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, İdarenin yükümlülüklerinde meydana gelen artış veya azalışların, gayri safilik ilkesi gereğince 600-Gelirler Hesabı ile 630-Giderler Hesabı kullanılarak muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir.