Şirket tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (g) bendine dayanılarak istisna kapsamında geçekleştirilen taşıt ve iş makinesi hizmet alımlarında, 2021 ve 2022 yılları için belirlenin üst limitlerin her iki yılda da aşıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2’nci maddesinde, belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler Kanun kapsamına alınmıştır. Kanun’un 3’üncü maddesinde istisna olan alımlar belirlenmiş, maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde

belediye şirketlerinin de içinde bulunduğu kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler için özel düzenleme yapılmıştır. Söz konusu maddede, madde kapsamındakilerin ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için 2021 yılı Şubat ayı itibarıyla 18.619.202,00 TL ve 2022 yılı Şubat ayı itibarıyla 33.494.082,00 TL’yi aşmayan mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç Kanun’dan istisna edilmiştir.

Bu madde kapsamındaki mal ve hizmetlerin neleri kapsadığına, mezkûr Kanun’un Geçici 4’üncü maddesi uyarınca ilgili kuruluşların talebi üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından karar verilmektedir. Şirket tarafından Kamu İhale Kurumuna taşımacılık hizmetlerini yerine getirmek amacıyla başvuruda bulunulmuş ve Kamu İhale Kurulunun 27.01.2021 tarih ve 2021/DK.D-18 No.lu kararı ile taşımacılık hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla Şirket tarafından taşıt ve iş makinesi mal alımının ve kiralama hizmet alımının istisna kapsamında olduğuna karar verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4.3.3’ üncü maddesinde; İdarelerin 4734 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (g) bendine göre gerçekleştirecekleri ve yıllık planlama yapılabilen (yıl boyunca alınması gereken) mal ve hizmet alımlarına ilişkin değerlendirmenin, bu mal ve hizmetlerin yıllık toplam yaklaşık maliyetinin dikkate alınarak yapılacağı ve bu çerçevede söz konusu alımların anılan bent kapsamında yapılıp yapılmayacağına karar verileceği ve dolayısıyla planlanabilen yıllık ihtiyaçların bu bent kapsamında gerçekleştirilmesi amacıyla bölünmesinin Kanun’a açık aykırılık oluşturacağına hükmedilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4.3.4’ üncü maddesinde de; yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (g) bendindeki parasal limitin altında olduğu için anılan Kanuna tabi olmadan yapılan bir mal ve hizmet temininde sözleşme bedelinin bu limiti aşması halinde işlemin iptal edileceği ve yaklaşık maliyetin yeniden değerlendirilerek bu değerlendirme sonucunda hesaplanan yeni yaklaşık maliyet tutarına göre istisna kapsamında veya anılan Kanun kapsamında işlem yapılacağı belirtilmiştir. Yeniden hesaplanan yaklaşık maliyete göre tekrar istisna kapsamında işlem yapılmış ve yine sözleşme bedeli Kanunun 3’üncü maddesinin

(g) bendindeki parasal limiti aşmışsa işlemin tekrar iptal edileceği ifade edilmiştir.

Mersin Büyükşehir Belediyesinin 2021/43952 İKN’li 53.952.401,00 TL sözleşme bedelli ve 30.06.2021 sözleşme tarihli “Sürücüsüz 36 Ay Süreli 28 Kalem Taşıt İş Makinası ve Ekipmanları Kiralama Hizmeti” ve 2021/348934 İKN’li 112.912.201,00 TL sözleşme bedelli ve 27.08.2021 sözleşme tarihli “Taşıt İş Makinası ve Ekipmanları Kiralama Hizmeti” alımları

şirket tarafından üstlenilmiştir. Şirketin üstlendiği bu işleri yerine getirmek amacıyla Kamu İhale Kurulunun 27.01.2021 tarih ve 2021/DK.D-18 No.lu kararına istinaden 4734 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında istisna usulü ile 2021 ve 2022 yıllarında gerçekleştirdiği alımların bir kısmına aşağıdaki tablolarda yer verilmiştir. Şirketin söz konusu taşıt ve iş makinesi kiralaması hizmet alımı işini, detayları tablolardan görüleceği üzere kısımlara bölerek istisna kapsamında temin ettiği görülmüştür.

Tablo 3: 2021 Yılı İçerisinde Şirket Tarafından Yapılan Taşıt ve İş Makinesi Kiralama Hizmet Alımları

Şirketin Mersin Büyükşehir Belediyesinden üstlendiği ve yukarıda ayrıntısı verilen taşıt ve iş makinesi kiralama hizmetlerini görmek amacıyla aynı tarihte yaptığı alımların yaklaşık maliyet toplamı 28.090.560,01 TL’dir ve 2021 yılı Şubat ayı itibariyle belirlenen 3(g) istisna sınırını aşmaktadır.

Tablo 4: 2022 Yılı İçerisinde Şirket Tarafından Yapılan Taşıt ve İş Makinesi Kiralama Hizmet Alımları

Şirketin Mersin Büyükşehir Belediyesinden üstlendiği ve yukarıda ayrıntısı verilen taşıt ve iş makinesi kiralama hizmetlerini görmek amacıyla 2022 yılı içerisinde yaptığı alımların yaklaşık maliyet toplamı 52.272.540,01 TL’dir ve 2022 yılı Şubat ayı itibarıyla belirlenen 3 (g) istisna sınırını aşmaktadır.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından, Mersin Büyükşehir Belediyesindan alınan iki ayrı iş olması nedeniyle birbirinden bağımsız olarak değerlendirildiği

ve bu nedenle 3(g) istisna sınırları içerisinde kaldığı ifade edilmiştir.

Şirket tarafından iki ayrı ihale kapsamında Mersin Büyükşehir Belediyesine taahhüt edilen taşıt ve iş makinesi hizmetlerinin süresi ve niteliği ikinci ihalenin sözleşmeye bağlandığı 27.08.2021 tarihinde netleşmiştir. Tablo 1'de yer alan hizmet alımlarının sözleşmesi 31.12.2021 tarihinde, Tablo 2 'de yer alan hizmet alımları da 2022 yılında yapılmıştır. Bu nedenle Şirket tarafından Mersin Büyükşehir Belediyesine sunulacak hizmetler bulgumuzun konusunu oluşturan 3(g) istisna alımlarının yapıldığı tarihten önce planlanabilir durumdadır ve yıl boyunca edinilmesi gereken hizmet alımları belirlenmiştir.

Tablolarda ayrıntısı yer alan istisna kapsamında yapılan alımların tamamı Mersin Büyükşehir Belediyesinden üstlenilen taşıt ve iş makinesi kiralanması hizmet alımlarına ilişkindir ve bu hizmetleri görmek amacıyla yapılacak alımlar yıllık olarak planlanması gerekmektedir. Söz konusu hizmet alımlarının yaklaşık maliyetleri önceden hesaplanmıştır ve ihale tarihleri ile sözleşmelerinde öngörülen iş süreleri belirlidir. Şirket tarafından planlanabilen ve yaklaşık maliyeti ile sözleşme bedeli istisna limitinin üzerinde kalan mal ve hizmet alımlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında açık ihale şeklinde gerçekleştirilmesi gerekirken kısımlara bölünerek istisna hükmü çerçevesinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere, söz konusu uygulama kanuna aykırılık teşkil etmektedir.

Açık ihale usulü ile temin edilmesi gereken hizmetlerin parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölünerek istisna kapsamında edinilmesi neticesinde Kamu İhale Kanunu’nun rekabet ve eşit muamele ilkeleri ihlal edilmiştir.