775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre oluşturulması gereken fon hesabının teşkil ettirilmediği, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinden aktarılan payın, fon hesabında toplanmadığı görülmüştür.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların Teşkili ve Kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesi gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartıyla 13'üncü maddede açıklanan yerlerde kullanılabilecek, bunun dışındaki yerlerde kullanılamayacaktır.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle Ödeme, Satış Bedelinden Pay Verilmesi, Belediyelere Devir” başlıklı 5’inci maddesinde; “… Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye % 30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. ...Bu paylar tahsilini takip eden ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır. …” denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Fonun teşkili ve muhasebeleştirilmesine ilişkin “Belirli Bir Amaca Tahsisli Gelirler ve Alınan Paylar” başlıklı 18'inci maddesinin ikinci fıkrasında aynen:

“20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.” denilmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, Hazine tarafından gönderilen 1.929.829,55 TL’nin tamamının 800.05.02.08.99 nolu “Mahalli İdarelere Ait Diğer Paylar Hesabı”na kaydedilerek muhasebeleştirildiği ancak söz konusu tutarın tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek kaydedilmediği, bankada özel fon hesabının oluşturulmadığı ve amacına uygun kullanılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, 4706 sayılu Kanun'un genel gerekçesinde, 2001 yılında yaşanan ekonomik krizin etkilerini azaltılmasının, ekonomik canlanmanın sağlanmasının ve krizden etkilenen belediyelerin kaynak sıkıntısının azaltılmasının amaçlandığı belirtmiş ise de; Büyükşehir Belediyelerine aktarılan kaynakların kullanımına ilişkin esaslar mevzuatta belirlenmiş olup İdare bu payları dilediği gibi kullanamaz. 775 sayılı Kanun aktarılan payların özel bir fon hesabında tutulacağını belirterek büyükşehir ya da il belediyesi ayrımına gitmemiştir. Böylece söz konusu pay fon teşkil edilip harcanarak da ekonomiye kaynak sağlamış olacaktır. “Büyükşehirlerde bu kanunun tatbikatı büyükşehir belediyelerinin koordinatörlüğünde ilçe belediyelerince yapılır” ifadesi ise Kanun'un uygulanmasında birlik sağlamayı amaçlamaktadır. Zira 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların Teşkili ve Kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı ifade edilmiş, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır.

Belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinden tahsil edilen kısmından Hazinece belediyeye aktarılan ve belediye tarafından ilgili hesaba kaydedilen tutar, tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek kaydedilmeli ve bankada özel fon hesabı oluşturularak amacına uygun şekilde kullanılması sağlanmalıdır.