Belediyeye ait taşıtları için yapılan bakım ve onarım harcamaları ile bunlar için sarf edilen akaryakıt miktarının plaka bazında takip edilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesine göre, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik ve verimli biçimde kullanılmasından sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu Kanun’da kamu kaynakları arasında sayılan taşınırlara ilişkin işlemlerinde bu ilke ve esaslar dâhilinde gerçekleştirilmesi, bu kaynakların etkin kullanımı için kontrol mekanizmalarının kurulması ile mümkün olacaktır.

Cumhurbaşkanlığı tarafından yayınlanan 2021/14 nolu ve “Tasarruf Tedbirleri” konulu Genelge’nin Resmi Taşıtların Edinilmesi ve Kullanılması başlıklı bölümünde, taşıtların verimli kullanımı ile işletme maliyetlerinin asgari seviyeye indirilmesine yönelik önlemlerin idarelerce alınacağı, bu kapsamda taşıtların masraflarının gider türleri itibarıyla plaka bazında düzenli olarak kayıt altına alınacağı, harcama yetkililerince taşıtların çalışma süresi, güzergâhı, ortalama yakıt tüketim değeri, bakım maliyetleri ve sürücü performanslarının düzenli olarak izleneceği belirtilmiştir.

Bu kapsamda yapılan incelemede, Belediyenin sahibi olduğu taşıtlar için yapılan bakım ve onarım harcamaları ile bu araçların yakıt tüketimlerinin plaka bazında takip edilerek kayıt altına alınmadığı, bu nedenle her bir taşıtın işletme maliyetinin ne kadar olduğunun taşıt bazında takip edilemediği görülmüştür. Halbuki, Belediyenin kullanmış olduğu bilişim sisteminde araçların bakım maliyetlerinin ve akaryakıt tüketimlerinin plaka bazında takip edilmesine olanak sağlayan bir modül bulunmaktadır. Ancak söz konusu modüle ilgili personel tarafından gerekli bilgiler işlenmediği için bu programdan bilgi alınamamaktadır.

Belediyenin 2021 yılı boyunca yaptığı taşıt ile iş makinası bakım ve onarım giderleri toplamı 7.738.096,64 TL’dir. 2021 yılı içerisinde Belediyenin mülkiyetinde ve kiralık olarak kullandığı araç ve iş makinasının sayısı ise 161’dir. Buna göre Belediye 2021 yılı içerisinde araç başına ortalama 48.062 TL bakım ve onarım maliyetine katlanmıştır. Yukarıda da bahsedildiği üzere, plaka bazında bir masraf takibi yapılmadığı için hangi aracın söz konusu ortalama tutarın üzerinde veya altında bakım ve onarım maliyeti oluşturduğu bilenememektedir.

Bu durum, taşıtların idareye getirmiş olduğu mali yükün doğru olarak saptanamamasına, hangi taşıtın kullanımın ekonomik olduğu konusunda verilere dayalı değerlendirme yapılamamasına neden olmaktadır. Bunun yanında, işletme maliyeti yüksek ve elde tutulması ekonomik olmayan araçların tespit edilerek elden çıkarılması cihetine gidildiğinde taşıtların bakım ve onarım giderleri hakkında yeterli bilgi olmadığından, kamu kaynaklarının kullanım esasları ile örtüşmeyen karar verilmesi riski de ortaya çıkmaktadır.

Belediye konuya ilişkin olarak araçlara yapılan masrafların plaka bazında tutulduğunu belirtmiştir. Ancak denetim sırasında araçlara yapılan masrafların plaka bazındaki dökümü denetim ekibine sunulamamıştır. Ayrıca bulguya gönderilen cevapta da buna ilişkin kanıtlayıcı bir belge gönderilmemiştir.

Bu itibarla, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması genel ilke olup taşıtların etkin yönetimi için kaynaklar hakkında yeterli ve gerçek bilgiye sahip olunması zaruridir. Aksi durumda taşıtların kullanımında veya elden çıkarılmasında kontrol zafiyetleri meydana gelebilecektir. Bu nedenlerle, taşıtların işletme maliyetlerinin plaka bazında takip edilmesi için mevcutta kurulu olan sistemin iyileştirilmesi ve ilgili personelin de taşıtların işletilmesi ile ilgili bilgileri bu sistemi tam ve zamanında aktarmasını temin edecek önlemlerin alınması gerekmektedir.