4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü gereği Mal Müdürlüğünce Belediyeye gönderilen tutarların ilgili fon hesabı yerine Belediyenin diğer cari hesaplarında takip edilmesi ve anılan fon hesabının ise mevzuatına aykırı olarak cari nitelikteki işlemler için kullanıla gelmesi nedeniyle söz konusu hesaba ait işlem ve tutarların gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.

Mevcut gecekonduların ıslahı, tasfiyesi, yeniden gecekondu yapımının önlenmesi ve bu amaçlarla alınması gereken tedbirlerin düzenlendiği 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun

“Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; bu maddenin fıkralarında belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak birer fon teşkil ettirileceği ifade edilmekte; söz konusu fonda toplanan paraların nerelerde kullanılmasının gerektiği açıklanan 13’üncü maddesinde ise;

“ 12’nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartiyle:

1. Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,

2. Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,

3. Kendi bütçe imkanlariyle karşılanamıyan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tesbit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.” denilmektedir.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5’ inci maddesinde;

“Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla %10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye %30, varsa büyükşehir belediyesine %10 oranında pay verilir.” denilmektedir.

Yine, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belli bir amaca tahsisli gelirler ve alınan paylar” başlıklı 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında;

“20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununun 12 inci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.”

Hükmü yer almaktadır.

Yapılan incelemelerde, Mal Müdürlüğü’nce gönderilen %10 oranındaki payların ayrı bir hesaba kaydedilmediği ve amacı dışında kullanıldığı, 16.603,65 TL tutarındaki meblağın ise Belediye muhasebe kayıtlarına dahil edilmediği, ancak yerinde denetimlerdeki tespit nedeniyle 29.11.2021 tarih ve7718 sayılı muhasebe işlem fişiyle 102.30 hesap koduyla Gecekondu Fon Hesabı açıldığı, bu hesaba kaydedilen söz konusu 16.603,65 TL’nin ise gerçek fon tutarını yansıtmadığı tespit edilmiştir.

Belediye tarafından verilen cevapta; Kasım 2021 itibariyle Gecekondu Fonu Hesabı açıldığı ve ilgili hesapta 29.006,73 TL tutar olduğu belirtilmiştir. Ancak bulguda hesapta yer alan tutarın gerçeği yansıtmadığı yer almaktadır. İdarece bulguda yer alan eleştirilere cevap verilmemiştir.

Sonuç olarak; bugüne kadar Mal Müdürlüğünce Belediyenin diğer cari hesaplarına yatırılan gecekondu fon tutarlarının ve cari hesaplardan 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi çerçevesinde harcanan tutarların tespit edilerek anılan fon hesabının gerçeği yansıtması sağlanmalı ve bundan böyle söz konusu fon paylarının ilgili mevzuatı çerçevesinde muhasebe kayıtlarına alınması yönünde gerekli özen gösterilmelidir.