İşçi statüsünde istihdam edilen personel için ayrılan kıdem tazminatı karşılıklarının, işçi sayısı, hizmet süreleri ve ödenebilecek azami (tavan) kıdem tazminatı tutarları ile uyumlu olmadığı görülmüştür.

Kamu idareleri tarafından işçi statüsünde istihdam edilen personelin kıdem tazminatları için ihtiyaten karşılık ayrılması ve işçinin istihdamı nedeniyle yükümlülük altına girilen kıdem

tazminatlarına ilişkin giderlerin yılları faaliyetlerine mal edilmesi Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin dönemsellik ve ihtiyatlılığa ilişkin hükümleri gereğidir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 281 ve 330’uncu maddelerinde 372-472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplarının niteliği ile ilgili olarak; bu hesapların, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları ile uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir

Anılan Yönetmeliğin 372 ve 472 No.lu hesapların işleyişlerinin açıklandığı 282 ve 331’inci maddelerine göre; faaliyet dönemi sonlarında dönem sonu işlemleri yapılırken çalışan işçiler için yıllık kıdem tazminatları hesaplanarak uzun vadede ödenecek kıdem tazminatı tutarları 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmelidir. Ayrıca yılsonlarında vadeleri bir yılın altına düşen ve faaliyet dönemi içerisinde ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarları 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç kaydedilmelidir. Tazminatların ödenmesi durumda ise 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmelidir.

Yukarıda belirtildiği üzere muhasebenin ihtiyatlılık kavramına göre; kurumlar muhasebe uygulamalarında muhtemel risk ve olaylara karşı ilgili yönetmeliklerde belirtilen durumlarda karşılık ayırmak durumundadırlar. Bu karşılık ayırma aynı zamanda kamu idaresinin üreteceği mali tabloların doğru ve tam veri üretmek suretiyle kurumun mali durumunu gerçek ölçüde göstermesi bakımından gereklidir.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 20.05.2016 tarih ve 9430 sayılı “Kıdem Tazminatı” konulu genel yazısında ise; yukarıda yer verilen açıklamalara değinilerek kıdem tazminatları ile ilgili olarak uygulama birliğinin sağlanması amacıyla söz konusu işlemlerin bahse konu yazıda yer alan açıklamalar ile yazı ekinde yer alan örnek muhasebe kayıtlarına göre yapılması öngörülmüştür.

Muhasebe kayıtları incelendiğinde, İdarede kadrolu işçi statüsünde 71, hizmet alım suretiyle çalışan 1233 personelin bulunduğu, buna karşın 472 Hesabının son üç yıldır bakiyesinin sırasıyla; 5.618.695,29 TL, 4.836.465,30 TL ve 4.350.917,90 TL olduğu görülmüştür.

2020 yılı içinde kadrolu olarak istihdam edilen 10 işçiye ödenen toplam kıdem tazminatı tutarı 1.172.794,08 TL olup kişi başı ortalaması 117.279,41 TL’ye tekabül etmektedir. Ödenen ortalama kıdem tazminatı tutarı olan 117.279,41 TL dikkate alınarak 71 personel için basitçe yapılan bir hesaplama ile ileriki yıllarda karşılaşılabilecek tahmini toplam kıdem tazminatı tutarı 8.326.837,97 TL olarak hesaplanmıştır.

2020 yılı içinde hizmet alım suretiyle istihdam edilen 26 işçiye ödenen toplam kıdem tazminatı tutarı 812.753,32 TL olup kişi başı ortalaması 31.259,74 TL’ye tekabül etmektedir. Ödenen ortalama kıdem tazminatı tutarı olan 31.259,74 TL dikkate alınarak 1233 personel için basitçe yapılan bir hesaplama ile ileriki yıllarda karşılaşılabilecek tahmini toplam kıdem tazminatı tutarı 38.543.259,42 TL olarak hesaplanmıştır. Kadrolu işçiler ve hizmet alım suretiyle istihdam edilen işçiler için toplam ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılık tutarı tahmini olarak 46.870.097,39 TL olarak hesaplanmış olup 2020 yılında ayrılan karşılık tutarı ise 4.350.917,90 TL’dir.

Bu itibarla, yapılan hatalı işlemin sonucu olarak 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı mali tablolarda hataya sebep olmakta, mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini de etkilemektedir.