Belediyenin mali tabloları üzerinde yapılan incelemede 247- Sermaye Taahhütleri Hesabının, 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabının ve 480- Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabının gerçek durumu yansıtmadığı görülmüştür.

Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 184’üncü maddesinde 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı tanımlanmış, 185’inci maddesinde ise hesabın işleyişi düzenlenmiştir. Bu maddelere göre sermaye taahhütleri hesabı, mahalli idarelerin mal ve hizmet üreten kuruluşlarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlenmesi için kullanılmakta olup, sermaye

taahhüt tutarlarının bu hesaba alacak, ilgili malî duran varlık hesabına borç kaydedileceği; ayrıca yerine getirilen sermaye taahhüt tutarlarının bir taraftan bu hesaba borç, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 380- Gelecek aylara ait gelirler hesabını düzenleyen “Hesabın niteliği” başlıklı 286’ncı maddesinde; “(1) Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlenmesi için kullanılır.”

480- Gelecek yıllara ait gelirler hesabını açıklayan “Hesabın niteliği” başlıklı 335’inci

maddesinde de;“(1) Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.” denilmekte, 287,288, 336 ve 337’nci maddelerinde de bu hesaplara ilişkin işlemler ile bu hesapların işleyişi açıklanmaktadır. Bu iki hesaba kayıt yapılması için temel şart, gelecek dönemlerde tahakkuk ettirilerek 600- Gelirler hesabına kaydedilecek olan tutarın sözleşme, karar veya protokol gereği tahakkuk zamanından önce peşin olarak tahsil edilmesidir. Dolayısıyla herhangi bir şekilde tahsil edilmemiş olan tutarların bu hesaplara kaydı Yönetmelik hükümlerine göre mümkün bulunmamaktadır.

Yapılan incelemelerde Belediyenin ortağı olduğu şirkete ayni olarak taahhüt ettiği sermaye artırım tutarlarının 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı’nda izlenmesi ve nakden veya mahsuben ödeme işlemi yapıldıktan sonra bu hesaptan düşülmesi gerekirken, intifa hakkı belli bir bedelle devredilen taşınmazlara ait henüz tahakkuk etmemiş ve sözleşme veya protokolünde de peşin tahsil edileceği yönünde herhangi bir hüküm bulunmayan kullanma bedelinin, tahsilat işlemi yapılmış gibi kabul edilerek doğrudan 241- Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına borç olarak kaydedildiği ve karşılığında ise 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ile 480- Gelecek Yıllara Ait Gelirler hesabının kullanıldığı tespit edilmiştir.

Şöyle ki Belediye Meclisinin 03.12.2019 tarihli ve 407 No.lu kararı ile toplam 412.000,00 TL’lik intifa hakkı yine belediye meclisinin 08.10.2020 tarihli ve 260 Nolu kararı ile toplam 7.855.000,00 TL’lik intifa hakkı belediye iştiraklerinden İZBAŞ İzmir İlçe Belediyeleri Turizm Gıda Organizasyon Reklam Yayıncılık Yemek Akaryakıt İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'ne (İZBAŞ) sermaye artırımına esas olmak üzere intifa ve kullanım (işletme) hakkının değeri toplamı 8.267.000,00 TL belirlenen bedel üzerinden verilmiştir.

Yukarıda belirtilen toplam intifa hakkı bedeli olan 8.267.000,00 TL’lik sermaye artırımı tutarı 241- Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına borç ve nakden veya mahsuben tahsilatı yapılmış gibi değerlendirilerek 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ile 480- Gelecek Yıllara Ait Gelirler hesabına alacak kaydedilmiştir. Oysa Yönetmelik hükümleri çerçevesinde söz konusu tutarın öncelikle 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına alacak kaydedilip ve karşılığında 241- Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir. Daha sonra taahhüt gerçekleşmesi ile birlikte 247- Sermaye Taahhütleri Hesabına borç kaydedilip, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili hesabına alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Hatalı yapılan muhasebe kayıtları sonucunda mali tablolarda 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının olması gereken tutardan 8.267.000,00 TL eksik, 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabının 213.316,66 TL fazla, 480- Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabının 8.053.683,34 TL fazla tutarda yer almasına sebep olunmuştur.