Belediyeye ait taşınmazlara ilişkin tapu kayıtları ile muhasebe kayıtları üzerinde yapılan incelemede; bir kısım taşınmazın Tapuya Kayıtlı Taşınmazlar Formunda görünmesine, diğer bir ifadeyle, Tapuda Belediye adına tescilli olmasına rağmen Belediyenin muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmelik’inin 187’inci maddesinde;

“(1) Maddi duran varlıklar hakkında; Taşınır Mal Yönetmeliği ve 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin ilgili hükümleri ile aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır.

(2) Maddi duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir:

a) Maddi duran varlıkların hesaplara alınması

Edinilen maddi duran varlıklar, maliyet bedeli ile hesaplara alınır. Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan her türlü gider ilave edilir. Bağış veya hibe olarak edinilen maddi duran varlıklar varsa bilinen değeri, yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile hesaplara alınır…” denilmektedir.

“Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in ‘Kayıt ve Kontrol İşlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde;

“Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.

Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, idaresinde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri; kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır. Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir.” denilmektedir.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre taşınmaz kayıt işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve taşınmaz icmal cetvellerinin hazırlanıp konsolide edilmesi; Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği gereği de tüm taşınmazların mali tablolarda gösterilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, yukarıda yer verilen hükümlerden anlaşılacağı üzere; tapuda kayıtlı taşınmazların maliyet bedeli veya rayiç değer üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir. Yapılan incelemelerde, belediye mülkiyetinde bulunup muhasebe kayıtlarında yer almayan taşınmazların bulunduğu, görülmüştür.

Isparta Belediyesi’nin 31.12.2018 tarihli bilançosunda 250 Arazi ve Arsalar Hesabında 29.179.083,72 TL, 251 Yer Altı Ve Yerüstü Düzenleri Hesabında 90.098.800,90 TL, 252 Binalar Hesabında 43.859.415,31 TL borç bakiyesi bulunmaktadır. Belediyece yapılan envanter ve değerleme çalışmaları neticesinde 250, 251 ve 252 hesaplarında toplam 552.816.998 TL’lik taşınmazının yer alması gerektiği ancak bu taşınmazların bir kısmının muhasebede ve mali tablolarda yer almadığı ilgili hesaplarda toplam 163.137.299,93 TL nin kayıtlı bulunduğu görülmüştür. Ayrıca değerleme çalışmaları esnasında taşınmazın fiili durumu gözetilerek değerleme yapıldığından 36 adet taşınmazın cins tashihinin de yapılması gerekmektedir.

Sonuç olarak 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yer Altı Ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 Binalar Hesabının olması gereken tutardan toplam 389.679.698,07 TL az görünmesine yol açarak mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini olumsuz etkilemektedir. Kurum bilançosunda yer almayan 389.679.698,07 TL’lik tutar, belediyenin maddi duran varlık hesaplarında bir bütün olarak hataya neden olmakta ve Kurum bilançosundaki Maddi Duran Varlıklar Hesaplarına ilişkin tutarlar gerçek değeri yansıtmamaktadır..

Kamu idaresi cevabında; "Belediye Mülkiyetinde bulunan taşınmazların ve tahsisli taşınmazların güncelleme çalışmaları devam etmekte olup eksiklerimiz giderildikten sonra muhasebe kayıtlarına girilecektir." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, bulgumuza iştirak edilmiştir. İdare envanter ve değerleme çalışmalarını tamamlayarak ilgili taşınmazları muhasebe kayıtlarına alması gerekmektedir. 250, 251 ve 252 maddi duran varlık hesaplarını olması gerekenden 410.474.093,33 TL eksik görünmekte ve mali tablolarda hataya yol açmaktadır. İdarenin mali tablolarında maddi duran varlık hesaplarındaki tutarların gerçek olması mali tabloların güvenilirliği açısından önemlidir.