Amasya Belediyesi Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü’nün stratejik planında yer alan Amasya Kanalizasyon ve Yağmur Suyu Projesinin tamamlanarak işletilememesi nedeniyle atıksu arıtımının belirli bölgeler için sağlanamadığı tespit edilmiştir.

Çevre Kanunu’nun Kirletme Yasağı başlıklı 8 inci maddesinde; “Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun “İzin alma, arıtma ve bertaraf etme yükümlülüğü” başlıklı 11 inci maddesinde ise;

Atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların bertarafının sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; büyükşehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla belirlenen kuruluşlar, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bunların dışında iskâna konu her türlü kullanım alanında valiliğin denetiminde bu alanları kullananlar sorumludur. …

… Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, bağlantı sistemlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, arıtma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapacağı her türlü yatırım, işletme, bakım, onarım, ıslah ve temizleme harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı oranında katılmak zorundadırlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu maddede sorumluluk verilen diğer idarelerce belirlenecek tarifeye göre atıksu toplama, arıtma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, atıksu ile ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.” denilmektedir.

Kanunun Geçici 4 üncü maddesinde ise: “Atıksu arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisini kurmamış belediyeler ile, halihazırda faaliyette olup, atıksu arıtma tesisini kurmamış organize sanayi bölgeleri, diğer sanayi kuruluşları ile yerleşim birimleri, bu tesislerin kurulmasına ilişkin iş termin plânlarını bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve aşağıda belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadır.” hükmü zikredilmektedir.

Diğer yandan Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği’nin “Atıksu Toplama ve Bertaraf Yükümlülüğü” başlıklı 43'üncü maddesinde ise;

“Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, Çevre Kanununun 11 inci maddesi uyarınca, sorumluluk bölgelerinde oluşan atıksuların toplanması, iletilmesi ve bertaraf edilmesi işlemlerini yerine getirirler. Bu yönetimler, toplanan atıksuların bu Yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde bertarafı ile yükümlüdür.

Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, yetki sınırları içindeki kanalizasyon sistemleri ile toplanan atıksuları, bertaraf etmek amacıyla atıksu arıtma tesislerini Çevre Kanunu’nda öngörülen sürelerde, kurmak zorundadırlar. Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, Bakanlığa sunulan İş Termin Planının uygulanmasıyla ilgili gelişmeleri bildirmek mecburiyetindedirler. İlgili başvuru atıksu arıtma tesisi ile ilgili iş termin planı hazırladıktan sonra mülki amir kanalıyla yapılır.

Atıksuyunda, Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-1’de belirtilen maddeleri bulunduran faaliyetler İş Termin Planı kapsamında değerlendirilemez, bu tür faaliyetler derhâl gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Belediyeler atık su arıtma tesisinin kurulmasıyla ilgili iş termin planındaki taahhütlerini mücbir sebepler dışında yerine getirmedikleri takdirde belediye başkanları hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.” denilmektedir.

Amasya Belediyesi Su ve Kanalizasyon Müdürlüğünce Belediye Stratejik planında yer alan Amasya Kanalizasyon ve Yağmur Suyu Projesinin hayata geçirilememiş olması nedeniyle muhtelif bölgelerin kanalizasyon ve yağmur suları sıhhi şekilde uzaklaştırılamamaktadır.

Amasya Belediyesi görev alanındaki muhtelif mahallerdeki özel ve kamu kurumlarından kaynaklanan kanalizasyon ve yağmur sularının ilgili mevzuat hükümleri gereğince arıtılarak sıhhi şekilde uzaklaştırılması gerekmektedir. Değinilen bölgelerin imar uygulaması olmadığı için Proje kapsamındaki hatlarda ve arıtma tesisinin yapılacağı yerlerde kamulaştırma ve değişen maliyetlere uyarlı bir finansman ve bütçeleme ihtiyacı bulunmaktadır.

Kamu İdaresi tarafından bulguda yer alan tespitler uyarınca gerekli işlemlerde bulunulacağı bilgisi verilmiştir.

Sonuç itibarıyla bulgu konusu bölgelerdeki atık suların kullanıcılar bünyesinde tesisler kurmak üzere yürütülecek proje ve protokoller çerçevesinde yapılacak çalışmalarla atık su arıtmalarının daha etkili şekilde gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.