Karar Künyesi
Belediyenin, ayni sermaye artışına esas bedellerin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından belirlenmemesi, bedel belirlemesi yapılan ayni sermaye artışlarının muhasebe kayıtlarına alınmaması ve hacizli taşınmazın ayni sermaye tutarının muhasebe kayıtlarından çıkarılmaması
nedeniyle 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabındaki kayıtlı tutarın gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir.
Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabının hatalı olması
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabını düzenleyen 181’inci maddesinde, bu hesabın mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar ile bütçeye iade olunan sermayelerin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.
Aynı Yönetmelik'in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 182’nci maddesinde, mal ve hizmet üreten kuruluşlara gerek nominal sermaye ve gerekse ayni sermaye transferi şeklindeki iştiraklerin gerçeğe uygun değeri ile bu hesaba kaydedileceği ve sermayesine iştirak edilen mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakdi veya ayni sermaye şeklindeki katılımlardan bu hesapta kayıtlı tutarların, mal ve hizmet üreten ilgili kuruluşların öz kaynak hesaplarında karşılıklı olarak yer alan tutarlara eşit olması gerektiği belirtilmiştir.
Yönetmelik’in devam eden 183’üncü maddesinde ise 241 hesabına hangi durumlarda borç ve alacak kaydı yapılacağı düzenlenmiş olup; nakden verilen sermayenin bir taraftan bu hesaba borç, 103 veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedileceği, duran varlıklar içinde yer alan taşınır ve taşınmaz mallardan sermayeye eklenmek amacıyla mal ve hizmet üreten kuruluşlara verilenlerin, bir taraftan net değeri bu hesaba, ayrılan amortisman tutarı ilgili amortisman hesabına borç, varlığın kayıtlı değeri ise ilgili duran varlık hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.
Balçova Belediyesinin, sermayesinin tamamına sahip olduğu şirketine yıllar itibariyle aktarılan sermaye tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 9: Şirkete Aktarılan Sermaye Tutarları
Sermaye artırımına
esas meclis kararı
Konulan sermaye
Sermaye
tutarı(TL)
Muhasebe Kayıtlarına Yansıtılmama
Sebebi
04.06.2018 tarihli 39
numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
400.000,00 TL.
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
04/03/2019 tarihli 14
numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
202.285,00 TL
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
19.04.2019 tarihli 35
numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
257.142,00
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
13.06.2019 tarihli 47
numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
411.428,00
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
02/09/2019 tarihli 54
numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
486.230,00 TL
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
10.10.2019 tarihli 68 numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
Sermaye tutarı belirlenmemiştir
Asliye ticaret mahkemesine değer
tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır.
10.10.2019 tarihli 69 numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
Sermaye tutarı belirlenmemiştir
Asliye ticaret mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
02.12.2019 tarihli 90 numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
Sermaye tutarı belirlenmemiştir
Asliye ticaret mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır.
02.12.2019 tarihli 91 numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
Sermaye tutarı belirlenmemiştir
Asliye ticaret mahkemesine değer
tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır.
22.06.2020 tarihli 29 numaralı Meclis Kararı
Ayni sermaye
Sermaye tutarı belirlenmemiştir
Asliye ticaret mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır.
10/08/2020 tarihli 48
numaralı Meclis Karar
Ayni sermaye
155.623.600,00
TL
Belediye tarafından takibi yapılmadığı
için muhasebe kayıtlarına alınmamıştır
15/10/2015 tarih 72 sayılı karar
Ayni sermaye
4.250.000,00 TL
Belediye tarafından hacizli taşınmazın sermaye artışına konu edilmesi sonucu yapılan işlem yeni bir meclis kararı ile iptal edilmediği ve sermaye azaltım kararı alınmadığı için muhasebe
kayıtlarından düşülmemiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 182’nci maddesinde belirtildiği üzere Belediyenin 241 Hesabında yer alan tutar ile ilgili şirketin 500 Sermaye Hesabının birbirini tutması gerekmektedir.
Yapılan incelemede Agamemnon Termal Turizm Anonim Şirketinden alınan 31/12/2020 tarihli şirket bilançosunun 500 Sermaye Hesabının “500.01.001 Balçova Belediyesi” alt kırılımında, 177.221.600,00 TL tutarında kayıt yer almasına rağmen Belediye bilançosunun 241 Hesabında 19.840.900,00 TL tutarında kayıt yer aldığı görülmüştür.
2018-2020 yılları arasında 11 adet meclis kararı ile ayni sermaye artışı yapılması sonucu 6 adet ayni sermayeye konu taşınmaz için toplam 157.380.685,00 TL tutarındaki sermaye artış
kararı muhasebe kayıtlarına alınmamıştır. 5 adet ayni sermayeye konu taşınmaz için ise Asliye Ticaret Mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı için muhasebe kayıtlarına alınmadığı tespit edilmiştir.
Ayrıca 22.04.2016 tarihinde Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilen 541 ada 2666 parseldeki taşınmazın 4.250.000,00 TL tutar ile şirkete ayni sermaye olarak konulmasının belirtilmesine rağmen İzmir 20. İcra Müdürlüğünün 14.04.2016 tarihli haciz yazısı ile aynı taşınmaz üzerine tapuya şerh bildirilmiştir. Sermaye artışına konu olan 4.250.000,00 TL tutar şirket bilançosunun 500 sermaye hesabında ve aynı tutar belediyenin mali tablolarında 241 hesap kodunda muhasebeleştirilmiştir. Üzerinde haciz şerhi bulunan malvarlığı unsurlarının şirkete sermaye olarak verilemeyeceğinden dolayı işlemin iptali ve sermaye azaltımı yapılması için yeni bir meclis kararı alınmamış söz konusu tutar ilgili hesapta kayıtlı kalmaya devam etmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının hatalı olduğu tespit edilmiştir.
Belediye şirketine ayni sermaye olarak verilen varlıkların değer takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından yapılmaması
Belediye şirketine ayni sermaye olarak verilen varlıkların değer takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından atanan bilirkişiler tarafından yapılmadığı tespit edilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 342’nci maddesinde nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen malvarlığı unsurlarının ayni sermaye olarak şirket sermayesine konulabileceği belirtilmiş, 343’üncü maddesindeyse konulan ayni sermayeye şirket merkezinin bulunacağı yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçileceği hüküm altına alınmıştır. 6102 sayılı Kanun’un 128’nci maddesinde taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilin gerekli olduğu ifade edilmiştir. Sermaye artırımı ile ilgili düzenlemelere de 456 ve 457’nci maddelerde yer verilmiştir.
Yapılan incelemede;
10.10.2019 tarihli 68 numaralı Meclis Kararı ile inciraltı mahallesi 1888 sokak no:57 adresinde bulunan mülkiyeti belediyeye ait satış büfesinin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,
10.10.2019 tarihli 69 numaralı Meclis Kararı ile belediye hizmet binasında bulunan çay ocağının belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,
02.12.2019 tarihli 90 numaralı Meclis Kararı ile Korutürk mahallesi,vali hüseyin öğütçen caddesi no:53/1 adresine belediyeye ait kent spor sahası içerisinde bulunan tenis kort ve tesislerinin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,
02.12.2019 tarihli 91 numaralı Meclis Kararı ile Teleferik mahallesi pınar sokak ile metin oktay sokak kesişimindeki park içerisinde pınar sokak no:2/1 adresinde 39,41 m2 teras alanı, 3,33 ‘er m2 lik 2 adet wc bulunan ve belediye ait 12,45 m2’lik büfenin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,
22.06.2020 tarihli 29 numaralı Meclis Kararı ile belediye mülkiyetindeki Ata Caddesi, no 82/A adresinde bulunan büfenin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,
ilişkin varlıkların değer takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından atanan bilirkişiler tarafından yapılmadığı tespit edilmiştir.
Ayni sermaye artışı sadece meclis kararı ile yapılabilecek bir işlem değildir. Öncelikle ilgili şirket tarafından sermaye artırımına ilişkin karar alınmalı, aynı zamanda asliye ticaret mahkemesince değer tespiti yapılarak meclis tarafından söz konusu malvarlığının ayni sermaye olarak şirket sermayesine eklenebileceğine karar verilmelidir. Söz konusu değer tespitinden sonra ilgili sermaye artışı muhasebe kayıtlarına alınmalı ve mali tablolarda 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında gösterilmelidir.
Ayni sermayeye ilişkin alınan belediye meclis kararları incelendiğinde, bazı kararlarda ayni sermayenin intifa hakkının devrine ve süresine ilişkin kararlar alınmadığı, ayrıca bu konuda şirket tarafından usule uygun olarak nitelik ve türü belirtilerek ilgili kurulları tarafından alınmış ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde tescil edilmiş bir ayni sermaye artırım kararı görülmemiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle ayni sermaye artırımına ilişkin meclis kararlarında intifa hakkının veya işletme hakkının devri gibi hangi hakları, ne kadar süre ile devrettiğine ilişkin açık ve net bilgilerin yer alması, şirketin bu konuda ilgili kurullarınca karar alması, ayni sermayeye ilişkin varlığın Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından değer tespitinin yapılarak Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanması, kararın tapuya tescili ve ilgili muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.