Kamu İdaresinin hüküm ve tasarrufunda olan taşınmazların işgale uğradığının tespitinde gecikmeler olmasından dolayı geriye doğru beş yılı geçen işgaller için ecrimisil takdir edilemediği ve bu durumun gelir kaybına neden olduğu görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’nci maddesinde; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgal edilmesi üzerine, geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil tutarının fuzuli şagillerden isteneceği ifade edilmiş olup 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi hükümlerinin, belediye taşınmazları hakkında da uygulanması gerekmektedir.

Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in belediyeler için de kıyasen uygulanması gerekmekte olup Yönetmelik’in “Tespit” başlıklı 84’üncü maddesinde; mülkiyet ve tasarrufta bulunan taşınmazların fiili durumlarının, hazırlanan tespit programı kapsamında yılda en ez bir defa olmak üzere mahallinde tespit ve kontrol edileceği, bu hususta birim amirlerinin gerekli tedbirleri sağlayacağı, kontroller sonucunda işgal edildiği tespit edilen taşınmazların denetim ve idare altına alınacağı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi” başlıklı 85’inci maddesinde ise tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere komisyonca belirlenen bedelin, ecrimisil olarak takdir edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca Kamu İdaresinin hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmaz malların fiili durumlarının, düzenlenmiş bir program dahilinde yılda en az bir defa olacak şekilde kontrol edilmesi ve anılan yerlerin gerçek veya tüzel kişiler tarafından işgal edildiğinin tespiti halinde ecrimisil alınması gerekmektedir. Nitekim Kamu İdaresinin Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün Görev ve Çalışma Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinde de; Müdürlüğün, Kamu İdaresi adına tescilli ya da kamuya terk edilmiş yerlerin fuzuli işgallerini önlemek için Zabıta Müdürlüğü ve Hukuk İşleri Müdürlüğü ile gerekli çalışmaları yapması gerektiği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, Kamu İdaresi tarafından 2022 yılının Ekim ayında gerçekleştirilen kontroller sonucunda Belediye tasarrufuna bırakılmış yerlerin işgal edildiğinin tespit edilmesi üzerine geriye doğru beş yılı geçmeyecek şekilde 2017 Ekim – 2022 Ekim tarihleri arasını kapsayan dönem için ecrimisil takdir edildiği görülmüştür.

Bu duruma istinaden yapılan denetimimizde ise ecrimisil tespit ve takdir edilen yerlerin fiili kullanımları coğrafi bilgi sistemleri üzerinden incelenmiş olup söz konusu yerlere ilişkin işgallerin, 2017 yılının Ekim ayının öncesinde başladığı tespit edilmiştir. Ancak söz konusu denetim tespitine rağmen mevzuatta geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil tutarının fuzuli şagillerden istenebileceği ifade edildiğinden 2017 yılının Ekim ayından öncesine ilişkin olarak ecrimisil takdir edilebilmesi imkanı kalmamıştır.

Kamu İdaresini gelir kaybına uğratan bu durum; ilgili birimin çalışma Yönetmelik’inde belirtilen görevlerini etkili bir şekilde yerine getirmemesinden, mevzuatta belirtilen etkin bir ecrimisil tespit programının hazırlanmamasından ve tüm taşınmazların fiili kullanımlarının yılda en az bir defa olmak üzere mahallinde kontrol edilmemesinden kaynaklanmaktadır.

Kamu İdaresinin hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmazların işgali üzerine takdir edilmesi gereken ecrimisil alacaklarının zamanaşımına uğramaması için etkin bir ecrimisil tespit programının oluşturulması ve anılan yerlerin yılda en az bir defa mahallinde kontrol edilmesi gerekmektedir.