Belediye bilançosunun incelenmesi sonucunda; “294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı”nın 199.559,61 TL borç, “299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı”nın ise 13.335,00 TL alacak bakiyesi verdiği, aradaki 186.224,61 TL tutarındaki farkın, muhasebe kayıtlarının mevzuata uygun yapılmamasından kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “29 Diğer duran varlıklar” başlıklı 223’üncü maddesinde; “(1) Bu hesap grubu, duran varlık niteliği taşıyan ve duran varlık hesap gruplarına girmeyen, diğer duran varlıklar ile ilgili duran varlık hesaplarından, bu gruptaki hesaplara aktarılan amortismana tabi varlıkların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için kullanılır.

(2) Diğer duran varlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı

299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)” denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin, "294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı" açıklamasına ilişkin, “Hesabın niteliği” başlıklı 224’üncü maddesinde bu hesabın, çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılacağı, "299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı" açıklamasına ilişkin, “Hesabın niteliği” başlıklı 228’inci maddesinde ise bu hesabın, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarlarını izlemek için kullanılacağı, belirtilmiştir.

Ayrıca 04.11.2015 tarih, 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği’nin (Sıra No: 47) “Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesinin yedinci fıkrasında; “Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren amortismana tabi maddi duran varlıklardan 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmesine karar verilenlerin, amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı amortismana tabi tutulur.” denilmektedir.

Söz konusu 47 sıra no’lu tebliğe göre, çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların 294 no.lu hesaba kaydı yapılırken amortismana tabi tutulmamış kısmının da amortismana tabi tutulması gerekmekte olup kullanılma olanağını yitirmiş varlıkların bilançoda “29 Diğer duran varlıklar” hesap grubunda bakiyesiz yer alması sağlanmalı ve söz konusu varlıkların, elden çıkarılana kadar 294 ve 299 no.lu hesaplarda takibine devam edilmelidir.

Belediyenin son beş yıldaki 294 ve 299 no.lu hesap bakiyelerine ilişkin tablo aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 8:Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar (TL)

(*) 2020 yılı kayıtlarında yanlışlık olduğundan 2021 yılında gerekli hesap düzeltmesi yapılmıştır.

Tabloda da görüldüğü üzere, yıllar itibariyle her yıl hurda niteliği taşıyan varlıklar 294 no.lu hesaba aktarılmış, ancak "299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı"nda değişiklik olmamıştır.

31.12.2021 tarihli bilançoda “294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı” 199.559,61-TL, “299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı” 13.335,00-TL olup “29 Diğer duran varlıklar” hesap grubu 186.224,61 TL bakiye vermiştir.

Örnekleme incelemede 12.11.2021 tarih, 11215 sayılı yevmiyede olduğu gibi, 294 no.lu hesaba kaydedilen varlıkların, daha önceki yıllarda ayrılmış olan amortismanının “257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı”nda bırakıldığı görülmüştür.

Mevcut haliyle bilançoda, “25 Maddi duran varlıklar” ve “29 Diğer duran varlıklar” hesap grubu gerçek bakiyeyi göstermemektedir. Oysa yıl sonu itibariyle, önceki yıllardan bu yana 294 no.lu hesaba aktarılan varlıkların amortismanlarının “257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı”nda olup olmadığı ve/veya tamamının amortismana tabi tutulup tutulmadığının tespit edilmesi ve kullanılma olanağını yitiren varlıkların Muhasebat Genel Müdürlüğü Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği (Sıra No: 47) ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne uygun kayıtlarının yapılması gerekmekte idi.

Belediye tarafından verilen cevapta; gerekli kontroller yapılarak düzeltme fişi ile 294 ve 299 no.lu hesap bakiyelerinin eşitliğinin sağlandığı belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap ve ekleri değerlendirildiğinde; 31.12.2021 tarihli bilançoda 294 ve 299 no.lu hesaplar arasındaki 186.224,61 TL olan farkın, 10.05.2022 tarih, 4491 sayılı muhasebe işlem fişi ile düzeltildiği, görülmüştür.

Sonuç olarak; yapılan kaydının 31.12.2021 tarihli bilançoyu düzeltme etkisi bulunmamaktadır. Bundan böyle ilgili mevzuata uygun kayıtların yapılması sağlanarak mali tabloların doğru bilgileri içermesi sağlanmalıdır.