ESTRAM A.Ş. tarafından yapılan bazı araç kiralama hizmet alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesi kapsamında değerlendirilmek suretiyle ihale yapılmaksızın doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği ve söz konusu araçların EBB’nin muhtelif birimlerine tahsis edildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde, belediyelerin sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketler Kanun’un kapsamında sayılmış olup, bu bağlamda mal, hizmet alımları ile yapım işlerinde bu Kanun’un gerektirdiği ihale süreçlerine tabidirler. Ancak, bu kuruluşların ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları (Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler hariç) ve yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedelinin her yıl Kamu İhale Tebliğleri ile belirlenen tutarı aşmayan mal veya hizmet alımları (2019 yılı için bu tutar 13.857.591,00 TL’dir) ise aynı kanunun “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (g) fıkrasına göre ihale süreçlerine tabi olmaksızın gerçekleştirilebilecektir.

Bu kapsamda, ESTRAM. A.Ş. tarafından Kamu İhale Kurulundan hangi mal ve/veya hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususunda muhtelif tarihlerde yazı ile görüş sorulmuş, Kurul tarafından da 2013/DK.D-275 ve 2014/DK.D-203 no.lu düzenleyici Kurul Kararı ile görüş bildirilmiştir. Dolayısıyla, şirketin 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca ihalesiz yapabileceği işlemler bahsi geçen Kurul görüşü ile açıklığa kavuşmuştur. İlgili düzenleyici kurul kararlarından, şirketin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında olan alımların istisna kapsamında olduğu, diğer alımların ise 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak ihale edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, ESTRAM. A.Ş,’nin ana faaliyet konusuna girmeyen araç ihtiyacının ana faaliyet konusu gibi değerlendirilmek suretiyle araç kiralama hizmet alımının 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale yapılmaksızın doğrudan

temin yöntemiyle yapıldığı görülmüştür. Bunun yanında söz konusu araçların şirketin ihtiyacı kapsamında olmayıp Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin ihtiyacı olduğu ve kullanımlarının bağlı olduğu belediyenin muhtelif birimlerine tahsis edildiği tespit edilmiştir.

Şirket tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3. maddesinin (g) bendine göre yapılan müracaata istinaden Kamu İhale Kurulundan alınan 26.12.2013 tarih ve 2013/DK. D-

275 kararın “Operasyon, Destek ve Denetim araçlarının kiralanması” başlıklı 3’üncü maddesinde hizmet ve denetim araçlarının kiralanmasının istisna kapsamına alındığı, bahsi geçen araçların da hizmet kapsamında değerlendirilerek kiralandığı belirtilmişse de, söz konusu araçların şirketin ihtiyacı kapsamında kullanılmadığı, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin ihtiyacı olduğu ve kullanımları için belediyenin muhtelif birimlerine tahsis edildiği görülmektedir.

Bu çerçevede yapılan araç kiralama işinin istisna kapsamında değerlendirilerek kiralanması mümkün gözükmemektedir. Çünkü Kamu İhale Kurulu kararından, şirketin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında olan alımların istisna kapsamında olduğu, diğer alımların ise 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak ihale edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan şirket tarafından bahsedilen araçlara ilişkin yapılacak müetakip kiralama işinin 4734 sayılı Kanun’a uygun olarak yapılacağı belirtilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.