Anahtar teslim götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edilen bazı yapım işlerinde uygulama projelerinin gerçekçi hazırlanmaması sonucu iş artışlarına neden olduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslim götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Anahtar teslim götürü bedel sözleşme, 4734 sayılı Kanun’da, yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden imzalanan sözleşme olarak tanımlanmıştır. Bu sözleşme türü ile ihalesi yapılan yapım işlerinde istekli, ihale konusu yapım işini uygulama projesine, mahal listelerine ve teknik şartnameye uygun olarak yapmayı taahhüt etmekte ve bu taahhüdü için tek bir fiyat vermektedir.

4734 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesine göre uygulama projesi, belirli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi ifade etmektedir. Buna göre, uygulama projesinde yaptırılacak işin bütün ayrıntılarının belirli olması, muğlak nitelikte olmadan kesin bir biçimde tanımlanması gerekmektedir. Zira İdare uygulama projesiyle, yaptırmayı düşündüğü işin niteliğini ve miktarını ihaleye teklif verecek isteklilerin bilgisine sunmakta ve istekliler de tekliflerini bu bilgileri esas alarak hazırlamaktadırlar.

Bu nedenlerdir ki, uygulama projesinin; yaptırılması düşünülen işin her türlü ayrıntısını eksiksiz bir biçimde bünyesinde barındırması, ihaleye teklif vermeyi düşünen kişileri tereddütte bırakmayacak kesinlikte hazırlanması, ihalenin diğer dokümanları ile çelişkili içinde olmaması gerekmektedir. Aksi takdirde, sağlıklı bir teklif hazırlama imkânı ortadan kalkabileceği gibi, ihale konusu işe ait sözleşmenin uygulanması sırasında da İdare ile yüklenici arasında ihtilaflara sebep olabilecektir.

Diğer taraftan 4735 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesinde; iş artışının öngörülemez nitelikte olması, artışa konu olan işin; sözleşmeye esas proje içinde kalması, İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması gerekmektedir.

Konu ile ilgili örneklem yöntemi ile yapılan incelemede, bazı yapım işlerinin uygulama projelerinde temel eksiklikler bulunduğu ve bunların birçoğunun işin projelendirilmesi aşaması ile ilgili olduğu görülmüştür. Söz konusu eksiklikler, işin devamı sırasında proje revizyonları

tamamlanmış ve bu sebepten iş artışları meydana gelmiştir. Projelerin başında öngörülmesi gereken ancak uygulama projesindeki hata ve eksikliklerden dolayı iş artışına konu olan imalatlara ihale bazına aşağıda yer verilmiştir:

2018/90304 ihale kayıt numaralı “Muğla Büyükşehir Belediyesi Turgut Reis Yaşam Merkezi Yapım İşinde”;

• Mimari uygulama projesinde park kafe (BB07) olarak adlandırılan kafeteryanın, statik uygulama projesinde çatı döşemesinin bulunmadığı, aynı zamanda mimari uygulama projesinde de dış duvarların, üst tavanın ve bazı cephelerinin açık olduğu ve tavanı açık mahalde uygulama projesinde klima imalatına yer verildiği görülmüştür.

• Teras çatıdaki yürüme alanı etrafındaki parapet yükseklikleri, projesinde yaklaşık 38 cm kotundadır. Ancak Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Korkuluklar” başlıklı 38’inci maddesine göre teraslarda 1.10 cm korkuluk yapılması mecburi olduğu hüküm altına alınmıştır.

• Mimari uygulama projesinde makine dairesi olarak tanımlanan mahalin statik projesinde çatı döşemesi bulunmamaktadır. Ayrıca mahalin tavanı açık bırakılmıştır.

• Mimari uygulama projesinde dış cephesinde kaplama bulunmamaktadır. Kaplama olmayan cephede su zafiyeti olması açıktır ancak projesinde yalıtımın nasıl sağlanacağı belirtilmemiştir.

• Mimari uygulama projesinde meydan olarak adlandırılan mahalde yağmur suyunun nasıl tahliye edileceği gösterilmemiştir

  2020/610606 ihale kayıt numaralı “Muğla İli Menteşe İlçesi Kent Meydanı ve Katlı Otopark İkmal İnşaatı Yapım İşinde”;

• Meydan katı asansör kulesi önünde, asansör boşluğuna su almasını engelleyecek bir önlem bulunmamaktadır.

• Projeye göre, yağmur suyu toplama deposu yapılması gereken yerde işin devamı sırasında asbest beton su borusunun varlığı tespit edilmiş olup, bahsi geçen içme suyu borusunun yeri değiştirilmiştir.

Yukarıda verilen örneklerden de görüleceği üzere, projelerin başlangıç aşamasında öngörülebilir olması beklenen eksiklikler dolayısıyla sözleşme aşamasında uyuşmazlıklar ortaya çıkmakta, işin uzamasına ve ilave maliyetlere sebep olunmaktadır. Bu gibi sorunların giderilmesi adına, İdare tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan projelerin hayatın olağan akışı, fen ve sanat kurallarına uygun bir şekilde oluşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.