Belediyenin yetki ve sorumluluk alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin 2014-16.03.2022 dönemine ilişkin kısmının tahsil edilemediği görülmüştür.

5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (s), (ş) ve (z) fıkralarında, “Geçiş hakkı”, “Geçiş hakkı sağlayıcısı” ve “İşletmeci” tanımlamaları yapılmıştır.

Aynı Kanun’un 22’inci maddesinin birinci fıkrasında “Geçiş hakkının kapsamı” belirlenmiş, 25'inci maddesinde de işletmeci ile geçiş hakkı sağlayıcısının anlaşma serbestisi çerçevesinde geçiş hakkına ilişkin anlaşmalar yapabileceği düzenlenmiştir.

Geçiş hakkı ve bu hakka uygulanacak ücret tarifesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 27.12.2012 tarih 28510 sayılı Resmî Gazete’de “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Yönetmelik’te işletmeci ve geçiş hakkı sağlayıcısının geçiş hakkına ilişkin anlaşmaları, belirlenen ilkeler doğrultusunda serbestçe yapabileceği, anlaşma yapmaya ve geçiş hakkına ait ücretlerin tahsiline ise geçiş hakkına konu olan taşınmazın sahibi veya taşınmaz üzerinde hak sahibi olanların yetkili olduğu ifade edilmiştir. 01.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere geçiş hakkı ücretleri tarifesi Yönetmelik’e eklenmiş olup geçiş hakkı ücretinin Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi’nde belirtilen fiyatları aşamayacağı ve bu fiyatların her mali yılın başında Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre belediyeler tarafından tarifede tavan olarak belirtilen miktarlara da riayet edilmek suretiyle geçiş hakkı talep eden telekomünikasyon firmalarından tahsil edilmek üzere geçiş hakkı ücreti belirlenmesi ve bu ücretlerin geçiş hakkını kullanan işletmecilerden tahsil edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede Belediyenin yetki ve sorumluluk alanı içinde sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerine belediye gelir tarifesinde yer verildiği, bu ücretlere ilişkin 2022 (9,5 aylık) ve 2023 yıllarına ilişkin tahsilatın yapıldığı ancak 2014-16.03.2022 dönemine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediyesince tahsil edilmiş olan geçiş hakkı ücretlerinin Belediyeye aktarılması için talepte bulunulmasına karşın tahsilatın sağlanamadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından operatörlerden tahsil edilen ve belediye sorumluluk alanında kalan ara arterlere ilişkin 2022 ve 2023 mali yıllarına ait 401.151,29 TL geçiş hakkı ücretinin hesaplamasının yapılarak 15.03.2024 ve 22.03.2024 tarihlerinde ödemesinin gerçekleştirildiği, buna karşın 2014 mali yılından 16.03.2022 tarihine kadar geçen dönem için İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından operatörlerden tahsil edilen ve belediyeye aktarılması gereken geçiş hakkı ücretlerinin belediye hesabına aktarılmasının talep edilmiş olmasına rağmen herhangi bir ödeme yapılmadığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, belediye tarafından altyapı geçiş hakkı bedeli olarak 2014-16.03.2022 dönemine ilişkin tahsilatın yapılamaması belediyenin önemli bir gelirden mahrum kalmasına yol açmaktadır. Bu nedenle söz konusu gelirlere yönelik gerekli işlemlerin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.