Kurumun hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde, taşınmaz varlıklara ilişkin kayıtlı bir envanterin bulunmadığı ve taşınmazların Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların

Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kaydedilmediği görülmüştür.

A-) Kuruma ait taşınmazlara ilişkin bir envanter oluşturulmaması

Maddi duran varlıklara ilişkin 25 hesap grubunda yer alan alan taşınmaz hesap kodlarıyla ilgili olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinde; maddi duran varlıklar için Taşınır Mal Yönetmeliği’ndeki ve Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’teki düzenlemeler doğrultusunda aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır denilmiş ve maddi duran varlıklara ilişkin envanterlerin oluşturulması ve ilgili maddi duran varlık hesaplarına alınmasına yönelik usul ve esaslar belirtilmiştir.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönenetmelik’in Geçici 1’inci maddesinde ise, Yönetmelik’in 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazların bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı belirtilmiştir. Buna göre; taşınmazların fiili envanteri kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimler tarafından emlak vergi değerleri üzerinden mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014 tarihine kadar tamamlanacak ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilecek sonrasında ise fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilecektir. Muhasebe birimleri de kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkaracak ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapacaktır. Ayrıca Yönetmelik’in 5' inci maddesi uyarınca yapılması gereken işlemler 31/12/2017 tarihine kadar tamamlanması gerekecektir.

Taşınmaz varlıklara ilişkin olarak yapılan incelemeler ve alınan bilgiler sonucunda, Kurumda bu varlıklarla ilgili olarak henüz bir envanter çalışması yapılmadığı anlaşılmıştır. Denetim sürecinde, Kurum tarafından mülkiyet altında bulunan taşınmazlara ilişkin herhangi bir veri sunulamaması nedeniyle kurumun nerede, hangi vasıfta, hangi bedelde kaç adet taşınmazının bulunduğuna yönelik herhangi bir tespit yapılamamıştır.

Ancak Kurumun 2022 yılı bilançosunda, 250 Arsa ve Araziler Hesabı 160.223.082,09 TL, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 14.193.994,56 TL, 252 Binalar Hesabı da 2.203.988,53 TL olmak üzere taşınmazların toplam değeri 176.621.065,18 TL olarak görünmekle birlikte hem taşınmaz envanterinin çıkarılmaması, hem değer tespit çalışmalarının

yapılmaması, hem de varlıkların taşınmaz formları ve icmal cetvellerine aktarılmaması nedeniyle bilançoda yer alan bu değerlerin gerçeği ne ölçüde yansıttığı tespit edilememiş ve mali tablolardaki hata tutarı belirlenememiştir.

B-) Taşınmaz formları ve icmal cetvellerinin düzenlenmemesi

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 44'üncü maddesinde kamu idarelerinin taşınmazlarının kaydına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği belirtilmiştir.

Buna istinaden 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır. Yönetmelik’in "Kayıt Şekli" başlıklı 7'nci maddesine göre, taşınmazların; söz konusu Yönetmelik eklerinde gösterilen Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formunda, Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formunda, Orta Malları Formunda, Genel Hizmet Alanları Formunda, Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formunda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazılarak kaydının tutulması; taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerce hazırlanan bu formların taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilmesi; mali hizmetler birimince bu formların konsolide edilerek Yönetmelik ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulması; icmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılması ve bu taşınmazlara ilişkin adet ve yüz ölçüm toplamlarının belirtilmesi gerekmektedir.

Yapılan denetim ve yetkililerden alınan bilgilere göre kuruma ait taşınmaz varlıklar için henüz envanter çıkarılmamış olması nedeniyle mevzuat hükümlerine uygun taşınmaz formlarının ve icmal cetvellerinin de hazırlanmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle muhasebe kayıtlarında görünen tutar ile kurumun taşınmaz envanterinin mali değerine yönelik bir karşılaştırma yapılamamıştır.

Taşınmaz formları, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile ilgili birim tarafından, icmal cetvelleri ise mali hizmetler birimi tarafından hazırlanmaktadır. Mali hizmetler biriminin aynı zamanda mali tabloların da hazırlandığı ve kontrol edildiği birimdir. Bu nedenle taşınmaz icmal cetvellerinin hazırlanmış olması, taşınmazların gerçek değeri ile mali tablolara yansıyan değeri arasında oluşabilecek uyumsuzlukların da fark edilip düzeltilmesini sağlayacak kontrol mekanizması kurulmasına yardımcı olacaktır. Dolayısıyla icmal cetvellerinin çıkarılmaması, Yönetmelik hükümlerine aykırı bir uygulama olduğu gibi aynı zamanda taşınmaz varlıkların

gerçekte olan değerleri ile mali tablolara yansıyan değerleri arasında uyumsuzluğa sebep olan bir kontrol zafiyetine yol açabilecek bir eksikliktir. Bu eksikliğin giderilmesi için ise öncelikle taşınmaz envanterinin çıkarılması gerekmektedir.