Yapılan incelemede, 2023 yılında Belediye mülkiyetinde bulunan bir taşınmaza ilave olarak yapılan yapım işi bedelinin "630 Gider Hesapları"na kaydedildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “252 Binalar Hesabı”na ilişkin hesap açıklamasının “Hesabın işleyişi” başlıklı 193’ücü maddesinde “(1) Binalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   1. Bütçeye gider kaydıyla satın alınan binaların maliyet bedeli bir taraftan bu hesaba borç, kesintiler ilgili hesaplara, ödenmesi gereken tutar 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Bütçeye gider kaydıyla gerçekleştirilip yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen bina yapımına ilişkin tutarlar binanın tamamlanıp geçici kabulün yapılması ile birlikte, bu hesaba borç, 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedilir.”denilmektedir.

Ayrıca; Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin atıf yaptığı Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 27'nci maddesinde; maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyetin, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilip amortisman hesaplamasında dikkate alınması gerektiği ve bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamalarının gider olarak kaydedileceği ifade edilmiştir.

47 sıra no.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği'nin “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları” başlıklı 6'ncı maddesinde;

“…

(2) Ancak, maliyet bedeli, … 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelikte yer alan taşınmazlar için 34.000 TL'yi aşmayan duran varlıklar ile… amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli bu tutarlara kadar olan duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti edilir.

(3) Hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan yukarıda belirtilen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul edilir.” denilmektedir.

Hazine ve Maliye Bakanlığının 02.11.2023 tarihli Olur'unda, amortisman limitleri güncellenmiş olup söz konusu limitler dayanıklı taşınırlar için 52.000 TL, taşınmazların her biri için 114.000 TL olarak kabul edilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre, yapım işleri önce 258 no.lu hesapta takip edilecek, geçici kabulden sonra ilgili duran varlık hesabına aktarılacak, bunun yanı sıra duran varlıklar için yapılan harcamalardan 47 sıra no.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği'nde belirlenen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul edilecek ve varlığın kayıtlı değerine eklenerek ilgili maddi duran varlık hesabında muhasebeleştirilecektir.

Yapılan incelemede; 16.05.2023 tarih 726 sayılı yevmiyede kayıtlı binanın değerini artırıcı nitelikte 861.972,30 TL tutarındaki düğün salonu etrafına cam balkon yapım işinin geçici kabul tutanağının 16.5.2023 tarihinde imzalandığı ve 630.03.07.03.90 Diğer Bakım Onarım Giderleri” hesabına alındığı, görülmüştür. Sözleşmeye ait damga vergisi tutarı 6.925,00 TL’dir.

Netice olarak, İdarenin aktifinde kayıtlı taşınmazlar için yapılan değer arttırıcı harcamaların varlığın kayıtlı değerine eklenmemesi nedeniyle, 2023 yılı mali tablolarında "252 Binalar Hesabı" eksik, "630 Giderler Hesabı" ise bu tutar kadar fazla olarak yer almış olup yıl sonunda ayrılması gereken amortismanın ayrılmaması sonucu amortisman hesapları da gerçeği yansıtmamaktadır.

Belediye tarafından verilen cevapta; açıklamalara uygun olarak hesapların düzeltileceği, bundan böyle maddi duran varlıklar için yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, sağlanan faydayı artıran her türlü maliyetin ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi için gerekli işlemlerin yapılacağı, düzenli olarak raporlama sistemi ile takibi yapılarak hataların önüne geçileceği belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; bulguda yer alan açıklamalara uygun olarak hesapların düzeltileceği, bundan böyle maddi duran varlıklar için yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, sağlanan faydayı artıran her türlü maliyetin ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak bulgu içeriğinde yer alan açıklamalara uygun olarak hesapların düzeltilmesi, bundan böyle maddi duran varlıklar için yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, sağlanan faydayı artıran her türlü maliyetin ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekmektedir.