Tek bir muhasebe birimi bulunan ve özel bütçeli bir kamu idaresi niteliği taşıyan Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinde, taşınırların harcama birimleri arası devrinde, 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanıldığı görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına ilişkin olarak düzenlenen 364’üncü maddesinde; söz konusu hesabın, aynı bütçeli kamu idarelerine ait muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri veya birbirlerinden aldıkları para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in 365’inci maddesinde; bu hesabın hangi işlemler için kullanılacağı tek tek sayılmış olup, tek bir muhasebe birimi bulunan özel bütçeli kamu idarelerinin söz konusu hesabı kullanmalarına cevaz veren nitelikte bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Aynı Yönetmelik’in bahsi geçen hesabın işleyişine ilişkin hükümler ihtiva eden 366’ncı maddesinde ise; bu hesabın alacak ve borç tarafına yapılacak kayıtların hangi şartların gerçekleşmesi halinde mümkün olduğu belirtilmiştir.

511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının, aynı bütçeli kamu idarelerine ait muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri veya birbirlerinden aldıkları para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılacağı mevzuatın amir hükmüdür.

Dolayısıyla kurum içerisinde farklı harcama birimleri arasında yapılacak taşınır devri vb. işlemlerde Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanılmaması, ilgili hesapların harcama birimleri itibarıyla alt kodlara gerekli kayıtlarının yapılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Üniversite tarafından harcama birimleri arasındaki taşınır devirlerinde, 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanıldığı görülmüştür.

Kamu idaresi tarafından, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 20.12.2017 tarihli 37245 sayılı “Yeni Devlet Muhasebe Bilişim Sistemi ve Yeni Harcama Yönetim Sistemine İlişkin İşlemler” konulu yazısında; yeni muhasebe sisteminde işlemlerin harcama birimleri itibarıyla kayıtlara alınacağı ve her bir muhasebe işlem fişinde sadece tek bir harcama birimine ait işlem olacağı dolayısıyla harcama birimleri arasındaki taşınır devirlerinde de 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanılacağı ifadelerine yer verildiği belirtilmiştir. Bu çerçevede yeni muhasebe sisteminin aynı hesabın karşılıklı olarak alacak ve borç olarak çalıştırılmasına izin vermediği bu sebeplerle harcama birimleri arasındaki taşınır devirlerinde 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanıldığı ifade edilmiş olsa da, söz konusu uygulamanın Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine aykırılık oluşturduğu da açıktır.

Sonuç olarak, harcama birimleri arasındaki taşınır devirlerinde 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanılmasının, muhasebe sistemi tarafından üretilen finansal bilgilerin, gerçeğe ve ihtiyaca uygun özellikler taşımasına engel teşkil ettiği değerlendirilmekte olup, mevcut muhasebe sistemi uygulamaları ile Yönetmelik hükümlerinin uyumlaştırılmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin söz konusu hesaba ilişkin olarak düzenlenen 366’ncı maddesi uyarınca, hesabın bakiye veren kısmı, dönem sonunda 519 Değer

Hareketleri Sonuç Hesabına borç kaydedildiğinden, söz konusu hatalı muhasebeleştirme işlemi ayrıca 2020 yılı Bilançosunda 98.912.421,43 TL tutarında hataya sebebiyet vermiştir.