Kurumun mali tablolarının incelenmesi neticesinde taşınmazların kayıt değişikliği işlemlerinde 500.02 Varlık Envanteri Hesabının hatalı kullanıldığı görülmüştür.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt değişikliği işlemleri” başlıklı 11’inci maddesinde; kadastro, imar, ifraz, tevhid, cins tashihi, yüzölçüm değişikliği, kat mülkiyeti tesisi, kamuya terk gibi nedenlerle taşınmazda meydana gelebilecek değişikliklerde kayıtların kapatılıp oluşan taşınmazlar esas alınarak yeni kayıt tesis edileceği ve

terkin, satış, devir gibi mülkiyeti sona erdiren durumlarda sona eriş nedeni açıklanarak kayıtın kapatılacağı ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinde; bu Yönetmelik’in yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olup hesaplarda yer almayan maddi duran varlıklardan envanter ve değerlemesi yapılanlar tahakkuk birimince bildirildikçe, muhasebe birimlerince ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınacağı ve henüz kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan herhangi bir nedenle elden çıkarılanların, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Yönetmelik’in 500 Net Değer Hesabının niteliğini açıklayan 346’ncı maddesinde; bu hesabın hesaplarda kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklardan kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanların izlenmesi için kullanılacağı, 347’nci maddesinde ise; envanteri yapılan varlık karşılıklarının bu hesaba alacak, ilgili varlık hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

Diğer yandan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde bedelsiz olarak kuruma intikal eden maddi duran varlıkların (arsa ve araziler, yeraltı ve yerüstü düzenleri, binalar) tespit edilen değerleri üzerinden ilgili maddi duran varlık hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği, Kurumca diğer kamu idarelerine bedelsiz olarak devredilen maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri üzerinden ilgili maddi duran varlık hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği, satılan maddi duran varlıkların bir taraftan kayıtlı değeri ilgili maddi duran varlık hesabına, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinin ilgili hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz farkın 630 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedelinin 800 Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği hükme bağlanmıştır.

Mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere varlık envanteri yapıldığı durumlarda

500.02 No.lu hesaba alacak ilgili varlık hesabına borç kaydı yapılması gerekmektedir. Mülkiyeti sona erdiren terkin, satış, devir durumlarında ise ilgili maddi duran varlık hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemelerde bazı taşınmaz devir işlemlerinde 630 Giderler Hesabı yerine 500.02 Varlık Hesabına borç kaydı yapıldığı ve söz konusu devir işlemlerinin ise

toplamda 5.237.638 TL değerinde olduğu, bazı taşınmaz satış işlemlerinde taşınmazın satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilmesi gerekirken 500.02 Varlık Hesabına alacak kayıt yapıldığı görülmüştür. Diğer yandan tevhid ve ifraz gibi kayıt değişikliği işlemlerine ilişkin olarak taşınmaz işlem fişi ile muhasebe kayıtları karşılaştırıldığında taşınmazların kayıtlara giriş ve çıkış tutarlarının birbirinden farklı olduğu görülmüş olup toplamda 38.015.598 TL değerinde çıkış işleminin kullanılan muhasebe programından kaynaklı olarak ilgili maddi duran varlık hesabına ve Net Değer Hesabına yansımadığı tespit edilmiştir

Kurum tarafından yapılan hatalı kayıtların tespit edildiği ve konu hakkında gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.

Yapılan hatalı muhasebeleştirme işlemleri neticesinde 2019 yılı mali tablolarında 500 Net Değer Hesabı 32.777.960 TL, Maddi Duran Varlıklar hesap grubu 38.015.598 TL fazla ve 630 Giderler Hesabı 5.237.638 TL eksik görünmektedir.