Antalya büyükşehir belediyesinin işletmekte olduğu kreşlerin gelir ve gider işlemleri incelendiğinde mevzuata aykırı uygulamaların bulunduğu, işletme giderlerinin belediye bütçesinden karşılandığı görülmüştür.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinin birinci fıkrasında kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı belirtilmiş, aynı maddenin altıncı fıkrasında ise birinci fıkradaki hükümden muaf tutulacak kişi ve kurumların ancak Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilebileceği ifade edilmiştir.

2018 yılı için Maliye Bakanlığı tarafından 19 Ocak 2018 tarihli ve 30306 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (2018-3) sayılı Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ’in “Kreş ve çocuk bakımevleri ücretleri” başlıklı 5’inci maddesinde;

“Kamu kurum ve kuruluşlarına ait kreş ve çocuk bakımevlerine kabul edilecek devlet memurları ile diğer kamu personelinin her çocuğu için aylık bakım ücreti asgari 189,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak, belirlenen asgari aylık ücretlerin kreş ve çocuk bakımevi hizmetlerinin karşılanmasında yeterli olmadığı durumlarda, kurum ve kuruluşlar belirlenen ücretin üzerinde bedel tespit etmeye yetkilidir” denilmektedir.

“Ortak Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde ise;

“(1) Kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufunda bulunan eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, kreş, çocuk bakımevi, spor tesisi ve benzeri sosyal tesislerin işletme giderleri için ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerinden herhangi bir katkıda bulunulmaması esastır.”

…

(8) (Değişik:RG-31/5/2018-30437) Bir kurum veya kuruluşun eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, kreş, çocuk bakımevi, spor tesisi ve benzeri sosyal ve destek amaçlı tesislerinden yararlandırılan;

1. O kurum ve kuruluşun emeklisi ile o kurum ve kuruluşun personelinin veya emeklisinin eşleri, üstsoy ve altsoylarına, kurum personeli için belirlenen tarife uygulanır.

2. Diğer kurum ve kuruluşların personeli ve emeklileri ile bunların eşleri, üstsoy ve altsoylarına, kurum personeli için belirlenen tarife uygulanır.

3. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve bu üyeliği sona erenler, dışarıdan atanan bakanlar ile bunların eşleri, üstsoy ve altsoylarına, kamu kurum ve kuruluşlarının Türkiye

genelindeki sosyal tesislerinde, bu kurum ve kuruluşların kendi personeli için uyguladığı en uygun tarife uygulanır ve en uygun şekilde yararlanmaları sağlanır.

…

(21) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işletilen kreş ve çocuk bakımevi gibi tesislerin sosyal tesis kapsamında olması nedeniyle, bu tesislerin giderlerine de bütçeden katkıda bulunulmaz, dolayısıyla bunların her türlü giderleri kreş ve çocuk bakımevlerinin kendi gelirlerinden karşılanır.”

(26) Bu Tebliğde belirtilen esasların yanı sıra, 7/7/2017 tarihli ve 30117 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Sosyal Tesislerinin İşletilmesine İlişkin Tebliğ (Sayı: 2017-6)’in uygulanmasına da devam olunur.”

Hükümlerine yer verilmiştir.

2017-6 sayılı Kamu Sosyal Tesislerinin İşletilmesine İlişkin Tebliğ’in “Tesislerin işletilmesi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının d bendinde, Sosyal tesislerin bakım ve onarımlarının yaptırılabilmesini sağlamak amacıyla, bu tesislerden yıl içinde elde edilen gelirlerin brüt tutarının % 5’inden az olmamak üzere ayrılacak tutarların ayrı bir hesapta tutularak söz konusu ihtiyaçlar için harcanacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede; 14.11.2017 tarihli ve 2017/1105 sayılı kararı Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile Çocuk ve Gençlik Hizmetleri Şube Müdürlüğüne bağlı olan Kreş ve Gündüz Bakımevleri için Katma Değer Vergisi dâhil 250,00 TL olacak şekilde tarife belirlenmiştir. Söz konusu kararda ayrıca bir kurum veya kuruluşun eğitim ve dinlenme tesisleri, misafirhane, kreş ve çocuk bakım evlerinden yararlanan diğer kurum ve kuruluşların personeli ve emeklileri ile bunların eşleri, üstsoy ve altsoylarına, kurum personeli için belirlenen tarifenin % 25 fazlası uygulanacağı belirtilmiştir. Kreşlerden 2018 yılında toplam 161.952,40 TL gelir elde edildiği, giderlerinin ise tamamen belediye bütçesinden karşılandığı, bu yüzden de kreş için yapılan gider tutarının tam olarak belirlenemediği ve kreşlerin bakım ve onarımları için %5 oranında pay ayrılmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak, yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; kreş ve gündüz bakımevleri için 4736 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gelir-gider dengesini koruyacak şekilde tarife belirlenmesi ve işletme giderlerinin belediye bütçesinden karşılanmaması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulgu konusuna ilişkin olarak, gelir ve giderler ayrı ayrı kalemlerde takip edilerek, yıl içerisindeki gelirlerden %5 oranında bakım ve onarım payı ayrılacaktır.” denilmiştir.

Sonuç olarak, Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında, İdarenin “Belediyenin İşlettiği Kreşlerin Gelir ve Giderlerinde Mevzuata Aykırı Uygulamalar Bulunması”na ilişkin bulgu konusu hususa katıldığı anlaşılmış olup gerekli işlemlerin yapılıp yapılmadığı takip eden yıl denetimlerinde izlenecektir.