İdare tarafından işçilere ödenen çocuk yardımının mevzuata aykırı olarak prime esas kazançtan istisna edilen tutarı aşan kısmının prime esas kazanca dâhil edilmediği, bu suretle işveren ve işçi primlerinin eksik hesaplandığı görülmüştür.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasında, Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları hakkında açıklamalara yer verilmiş, (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın prime esas kazanç hesabına dâhil edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Fıkranın (b) bendinde istisna hükümleri açıklanmış ve Sosyal Güvenlik Kurumunca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının prime esas kazanca tabi tutulmayacağı belirtilmiş,

(c) bendinde ise bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştır.

12.05.2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin, “Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları” başlıklı 97’nci maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendinde de “Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi

halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarından en fazla iki çocuk için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına aylık asgari ücretin %2'si, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin mülga (C) fıkrası kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz her bir çocuğu için % 4’ü oranındaki tutarı, (…) prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaz.” hükmü yer almaktadır.

Bu düzenleme gereğince çocuk zammı (yardımı) adı altında yapılan ödemelerin, en fazla iki çocuk için çocuk başına 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin %2'si, aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Yapılan incelemede İdare tarafından 42 kadrolu işçiye ve 696 sayılı KHK kapsamında HATSU Personel AŞ’de çalışan 490 işçiye, üçüncü çocuk için ödenen çocuk zammının (yardımının) prime esas kazanca dâhil edilmesi gerekirken edilmediği, bu suretle sosyal güvenlik işveren ve işçi primlerinin eksik hesaplandığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü ile Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Personel Anonim Şirketinde görevli personele ödenen çocuk yardımlarında özellikle üçüncü çocuk yardımı için gerekli düzenlemelerin yapıldığı belirtilmişse de yapılan işlemin 2021 yılında oluşan hatayı düzeltici etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, işçilerin sosyal güvenlik primlerinin eksik ödenmesi nedeniyle İdarenin herhangi bir mali külfete maruz kalmaması için, bahsi geçen prime esas kazançtan istisna edilmeyen çocuk yardımının prime esas kazanca dâhil edilmemesi gerekmekte olup yapılan işlem mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.