2014/40319 İhale Kayıt No.lu “Hitit Üniversitesi Kuzey Kampüsü 1. Etap Kampüs Altyapısı (Yol, Su, Atıksu, Yağmur Suyu, Isı ve Enerji Merkezi), İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Merkez Yemekhane ve Kapalı Spor Salonu Binaları Yapımı” işi İdare tarafından feshedilmiş, ancak yükleniciden dava yoluyla talep edilen ve henüz sonuçlanmayan 11.778.887,00 TL tutarındaki alacağın faaliyet alacağı olmamasına rağmen 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına kaydedildiği tespit edilmiştir.

Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının niteliğine ilişkin hükümler içeren 62’nci maddesinin birinci fıkrasına göre bu hesap; kamu idarelerine ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ile gelir ve verilen depozito ve teminatlarla ilgili hesapların kapsamına girmeyen ve bir yıl

içerisinde tahsil edilmesi gereken çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılmaktadır.

Yönetmelik’in yukarıda yer verilen hükmüne göre işlem tesis edilebilmesi için idareye ait maddi duran varlığın taksitli satışından kaynaklı bir alacağın bulunması veya verilen depozito ve teminat kapsamına girmeyen çeşitli faaliyet alacağının olması gerekmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Koşullu varlıkların kaydı ve değerlemesi” başlıklı 40/B maddesinin;

• birinci fıkrasında, kamu idarelerinin, geçmiş olaylardan kaynaklanan ve tam anlamıyla kontrolünde bulunmayan, bir veya daha fazla kesin mahiyette olmayan olayın ileride gerçekleşip gerçekleşmemesi ile mevcudiyeti teyit edilecek olan koşullu varlıkların nazım hesaplar ana hesap grubunda ihtiyaca göre açılacak hesaplarda izleneceği,

• ikinci fıkrasında, kamu idaresine ekonomik fayda sağlamasının neredeyse kesin hale gelmesi ve varlığın değerinin güvenilir bir biçimde ölçülmesi durumunda ilgili varlık ve buna ilişkin gelirin, değişikliğin oluştuğu dönemin mali tablolarına yansıtılacağı,

düzenlenmiştir.

“Karşılıklar, Koşullu Yükümlülükler ve Koşullu Varlıklar” konulu 19 No.lu Devlet Muhasebesi Standardında ise koşullu varlıkların kural olarak mali tablolarda gösterilmemekle birlikte, kamu idaresine ekonomik fayda potansiyeli sağlama ihtimalinin olduğu durumlarda mali tablo dipnotlarında açıklanması gerektiği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen düzenlemeler değerlendirildiğinde henüz ne şekilde ve hangi tutar üzerinden sonuçlanacağı belirsiz bir alacağın, bilançoda 127 No.lu hesapta gösterilmesi mümkün olmayıp bu alacağın koşullu alacak olarak dikkate alınması ve bilanço dipnotlarında açıklanması gerekmektedir.

Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta; Hazine ve Maliye Bakanlığı Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Bilişim Sistemi (BKMYBS) ile bu sisteme bağlı modüllerde mali tablolara dipnot ekleme seçeneğinin bulunmadığı, bu konuyla ilgili tablolara manuel olarak dipnot eklenmesi seçeneklerinin kendilerince olumlu karşılanmakla birlikte, konunun değerlendirilmesi ve hizmetin sağlanması hususunun Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü'nün uhdesinde olduğu ifade edilmiştir.

Denetlenen Kamu İdaresi 5018 sayılı Kanun’un 80’inci maddesinin Hazine ve Maliye

Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden Bakanlığın hazırladığı düzenlemelere tabi olup bu kapsamda çıkarılan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’ndeki muhasebe ilkeleri ile hesap planını kullanmakta, mali tablolarını hazırlamakta ve Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre mali işlemlerini Hazine ve Maliye Bakanlığına ait Bütünleşik Mali Kontrol Yönetim Sistemi Web Tabanlı Otomasyon Sistemi üzerinden muhasebeleştirmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bilanço ilkeleri” başlıklı 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında; kapsama dâhil kamu idarelerinin bilançolarını bu Yönetmelik’te belirtilen şekil ve esaslara göre hazırlayıp sunacağı hükmü bulunmaktadır. Bu Yönetmelik dayanak alınarak hazırlanmış olan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ise mali tabloların muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri çerçevesinde Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde belirtilen standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanmasına ve yayımlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla yürürlüğe konmuştur.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Muhasebe politikalarındaki değişiklikler” başlıklı 343’üncü maddesinin birinci fıkrasında; muhasebe politikalarının, dönemden döneme tutarlı bir şekilde uygulanacağı, ancak bu politikaların, yeni düzenlemelerin gerektirmesi veya işlemlerin ve olayların daha sağlıklı sunulmasını sağlamak amacıyla değiştirilebileceği, ikinci fıkrasında ise genel yönetim muhasebesinin uygulanmasına ilişkin ilkeler, esaslar, kurallar ve raporlamaya ilişkin yeni uygulamaya konulacak politikaların önceden uygulayıcılara ve kullanıcılara duyurulacağı ve değişikliklerin mevcut muhasebe politikaları ve raporlarını nasıl etkileyeceğinin açıklanacağı, muhasebe politikalarındaki değişikliklerin etkisinin mali tablolarda gösterileceği hükümleri bulunmaktadır. Yine aynı Yönetmelik’in. “Yöneticilerin sorumluluğu” başlıklı 349’uncu maddesinin birinci fıkrasında yönetim ve raporlama amaçlarına uygun ve etkin bir muhasebe sisteminin oluşturulmasını sağlamak üzere muhasebe birimlerinin ve kamu idarelerinin yöneticilerinin alacakları tedbirlere yer verilmiş ve mali raporların dipnotlarında muhasebe politikalarının belirtilmesi ve bilgilerin doğru yorumlanmasını sağlayacak yeterli detayda açıklamaların yer alması için gerekli tedbirlerin alınacağı ifade edilmiştir.

Diğer taraftan 5018 sayılı Kanun’un Ek Madde 4’ü ile bu Kanun kapsamında yer alan tüm iş ve işlemlerin elektronik ortamda yürütüleceği düzenlenmiş, maddenin uygulanmasında Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmış olmakla birlikte bu yetkiler;

-Defter, kayıt, belge ve benzeri içeriklerin elektronik ortamda oluşturulması,

kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibrazına ilişkin usul ve esasları belirleme,

-Elektronik ortamda gerçekleştirilen işlemlerin kaynağı, bütünlüğü, gizliliği ve güvenliğinin sağlanmasına yönelik sertifika altyapısı oluşturmaya veya mevcut olan altyapıları kullanma,

-İlgili bilişim sistemlerine yönelik her türlü birlikte işlerlik standartlarına ilişkin usul ve esasları belirleme,

ile sınırlı tutulmuştur.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca Kamu İdaresi tarafından, mali rapor ve tabloların tabi olunan muhasebe standart ve ilkelerine uygun olarak hazırlanmış olması, doğru ve güvenilir bilgi içerecek şekilde sunulması zorunlu olup hesap planında yer alan hesapların amacına ve işleyiş prensiplerine göre kullanılması gerekmektedir.

Sonuç olarak; Üniversitenin 2022 Mali Yılı Bilançosunda 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 11.778.887,00 TL tutarında fazlalık içermektedir.