İdare tarafından görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi bazı kadrolara sınavsız atama yapıldığı görülmüştür.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Kuruluş” başlıklı 1’inci maddesinde İSKİ personelinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olduğu, Ek 5’inci maddesinde ise bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde; bu Kanun’un, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenleyeceği ve bu Kanun’da öngörülen yönetmeliklerin Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacağı

düzenlenmiştir.

Anılan Kanun’un 3’üncü maddesinde; Kanun’un temel ilkelerinin sınıflandırma, kariyer ve liyakat olduğu belirtilmiş, liyakat ilkesi; Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkânlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak şeklinde tanımlanmıştır. Bu hükümle kanun koyucu tarafından nesnel ve yetkin sınav kurulları ile memurlardan ehliyetli olanların ilgili görevlere atanmalarına imkân sağlanmış; çalışan ve yetkili idarecilerin keyfi talep ve uygulamalarının önüne geçilmiştir.

18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in 1’inci maddesinde, Yönetmelik’in amacı tanımlanırken liyakat ve kariyer ilkelerine vurgu yapılmış, 2’nci maddesinde il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında istihdam edilenlerin müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atama işlemlerinin kapsam dâhilinde olduğu belirtilmiş, 15’inci maddesinde ise sayılan kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen personel için yönetmelik çıkarılacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu kapsamda sırasıyla “İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik”, “Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” ve son olarak “Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” yürürlüğe girmiştir.

02.07.2020 tarihli ve 31173 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in 1’inci maddesinde Yönetmelik’in amacı tanımlanırken yine kariyer ve liyakat ilkelerine vurgu yapılmıştır. Söz konusu Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde ise, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelerde, 657 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak görev yapan Devlet memurlarından, 5’inci maddede sayılan kadrolara görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakları kapsayacağı belirtilmiştir.

Mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; bağlı idare olan su ve kanalizasyon

idarelerinin personeli 657 sayılı Kanun’a ve devlet memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliği ile ilgili şartları düzenleyen Yönetmelik hükümlerine tabidir.

Mezkur Yönetmelik’in 5’inci maddesinde içlerinde müdür, şube müdürü, şef gibi kadroların da yer aldığı bazı kadrolar görevde yükselmeye tabi kadrolar olarak sayılmış, 6’ncı ve 7’nci maddelerinde söz konusu kadrolara atanabilmek için gerekli olan genel ve özel şartlar belirtilmiş ve görevde yükselme sınavında başarılı olmak genel şartlar arasında sayılmıştır.

İSU Genel Müdürlüğünde görev yapan memurlar 657 sayılı Kanun’a tabi olarak çalışmaktadırlar. Söz konusu Kanun’un en önemli ilkelerinden birisi “Liyakat” ilkesidir. Söz konusu ilkenin yerine getirilmesi amacıyla mezkur Kanun’a dayanılarak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik 1999 yılında yürürlüğe girmiş, müdür ve altı görevlere yükselme işlemi sınav, öğrenim düzeyi gibi belli şartlara bağlanmıştır. Belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar için ise “Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” 2009 yılında, “Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” ise 2020 yılında yürürlüğe girmiştir. Mahalli idareler için hazırlanan her iki özel Yönetmelik’te belediyeler ve bağlı kuruluşları kapsam maddesinde yer almış, görevde yükselmeye tabi kadrolar sayılmış ve bu kadrolara ancak personel arasında yapılacak sınav sonrasında başarılı olanlar arasından atama yapılabileceği düzenlenmiştir.

İdarenin personel dosyalarının ve atama işlemlerinin incelenmesi neticesinde; görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi müdür, şube müdürü, şef vb. kadrolara yazılı ve sözlü sınav yapılmadan doğrudan atama yapıldığı görülmüştür.

İdare cevabında İstanbul 10’uncu İdare Mahkemesinin 29.12.2008 tarihli ve E.2007/2094; K.2008/2715 sayılı kararından ve bu kararın Danıştay 5’inci Dairesinin 04.12.2012 tarihli ve E.2009/3115; K.2012/8105 sayılı kararı ile onanmasından bahsedilse de Mahkeme ilamındaki gerekçeler idari işlemle ilgili olup, buradan hareketle İSU personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğine tabi olmadığı şeklindeki görüşe katılmak mümkün değildir.

İdare cevabında 02.07.2020 tarih ve 31173 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, “Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümlerinin yürürlüğe girdiği 02.07.2020

tarihinden itibaren atamalarda yeni yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtilse de bağlı idareler 04.07.2009 tarihli 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik ile kapsama dahil edilmiş olup bu nedenle geçmişte İdare tarafından yapılan mevzuata aykırı atamalar kişiler açısından kazanılmış hak teşkil etmemektedir. Kazanılmış hakkın varlığından söz edebilmek için, hakkın yürürlükteki hukuk kurallarına uygun olarak tesis edilen bir işlemle elde edilmesi gerekmektedir.

İdarenin ek cevabında gönderilen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Birinci Dava Dairesinin 23.11.2020 tarihli 2020/ 1098 Esas – 2020/ 1568 Karar sayılı kararında “Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin dayanaklarından birisi olan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin 2. maddesinde, bu yönetmeliğin özel kanunlardaki düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında uygulanacağı düzenlenmiş olup; özel bir kanun niteliğinde olan 2560 sayılı Kanunun 9. ve 12. maddelerinde müdür kadrosuna genel müdürün teklifi üzerine Yönetim Kurulu tarafından atama yapılacağının düzenlenmiş olması ve özel kanunda yer alan bu hükmün saklı tutulma zorunluluğunun bulunması karşısında; davacının Mahalli İdareler Personeline İlişkin Görevde Yükselme Yönetmeliği kapsamında olduğunu ve şube müdürlüğüne atanması için görevde yükselme sınavına girmesinin zorunlu olduğunu söylemeye hukuken imkan bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.” denilmektedir. Ancak Danıştay l’inci Dairesinin 2016/1849 esas ve 2016/2172 sayılı kararında su ve kanalizasyon idaresi tarafından yapılan atamaların 04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’e tabi olduğu ve Yönetmelik hükümlerine uyulmadan yapılan atamaların mevzuata aykırı olduğu belirtilmiştir.

Sonuç olarak, İdare personelinden görevde yükselmeye tabi kadrolara yapılacak atamalarda mevzuatın öngördüğü genel ve özel şartlara dikkat edilmesi ve söz konusu kadrolar için Yönetmelik’in öngördüğü sınav şartı sağlanarak, sınavda başarılı olanlar arasından atama işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.