Kiraya verilmiş bulunan Belediye taşınmazlarının Belediye Encümen Kararlarıyla süre uzatımı verilerek kira sözleşmelerinin devam ettirildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesine göre Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetki ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek belediyelerin yetkileri arasında, “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında, “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinin (g) bendinde ise taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek işlemleri belediye encümenin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasında genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin taşınmazlarının üç yıla kadar olan kiralamalarında belediye encümeninin yetkili olduğu, üç yıldan fazla yapılacak kiralamalarında ise belediye meclisinin yetkili olduğu açık olmakla birlikte belediye encümeninin kiralama işlemlerinde süre uzatımına ilişkin herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır. Yapılacak olan bu kiralamaların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre ihale edilerek yapılması gerekmektedir.

Belediyenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Belediye taşınmazlarına ilişkin olarak farklı tarihlerde Belediye Encümeni kararları alınarak toplam 172 adet taşınmazın kira sürelerinin uzatıldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, kira süresi dolan taşınmazlarda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun kiralamalara ilişkin madde hükümleri kapsamında Belediye Encümeni tarafından kira artışı yapılmak suretiyle kira sözleşmelerinin yenilendiği ve bu kapsamda işlem tesis edildiği, ihalesiz olarak kiraya verilip süre uzatımı yapılan taşınmazlar ile ilgili olarak da ihale sürecinin başlatılacağı ifade edilmiştir.

Ancak, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun;

“Uygulama alanı” başlıklı 339’uncu maddesinde, konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümlerin kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de uygulanacağı belirtilmiştir.

“Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sonra ermesi” başlıklı 347’nci maddesinin birinci fıkrasında konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşmenin aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılacağı, kiraya verenin, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremeyeceği ancak on yıllık uzama süresi sonunda kiraya verenin, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebileceği hüküm altına alınmıştır. Anılan maddenin ikinci fıkrasında ise belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, kiracının her zaman, kiraya verenin ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra, genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebileceğine yer verilmiş olması sebebiyle ihale yoluyla kiraya verilen konut ve çatılı işyerlerinde kiralayanın en fazla on yıllık süre için ilgili taşınmazı kullanabileceği, bu süre zarfının bitiminden itibaren ise kiraya verenin genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirerek yeniden ilgili mevzuat uyarınca ihale yapması gerekmektedir.

Belediyeye ait taşınmazlardan;

-160 adedinin baştan itibaren ihalesiz bir şekilde Encümen kararıyla kiraya verildiği ve yine Encümen kararlarıyla süre uzatımlarına gidildiği,

-İhale yoluyla kiraya verilen 7 adet çatılı işyerinin on yıllık uzama süresi dolmuş olmasına rağmen Encümen kararıyla ve 5 adet konut veya çatılı işyeri niteliğinde olmayan arazi ve parkın Encümen Kararıyla kira sürelerinin uzatıldığı,

-İhale yoluyla kiraya verilen 5 adet konut veya çatılı işyeri niteliğinde olmayan arazi ve parkın da kiralama süreleri dolmuş olmasına rağmen Encümen kararıyla kira sürelerinin uzatıldığı, görülmüştür.

Sonuç olarak, Belediye taşınmazlarının gerek 2886 sayılı Kanun gerekse 6098 sayılı Kanun'un ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek 2886 sayılı Kanun kapsamında ihale edilmek suretiyle kiraya verilmesi gerekmektedir.