İdare ile kooperatifler arasında işbirliği protokolü adı altında ortak hizmet projeleri yapıldığı ve söz konusu projeler kapsamında İdare taşınmazlarının kullandırıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden Yardım Yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinde; gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamayacağı, yardımda bulunulamayacağı veya menfaat sağlanamayacağı düzenlenmiştir.

Aynı Kanun’un “Taşınmaz Tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde; kamu idarelerinin, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebileceği belirtilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde; belediyelerin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği, diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasının gerektiği; kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebileceği veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği hükümlerine yer verilmiştir.

Mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre belediyelerin, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 5362 sayılı Kanun kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği, kooperatiflerin madde kapsamında yer almadığı, dolayısıyla belediyelerin kooperatiflerle ortak hizmet projesi gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdare ile çeşitli kooperatifler arasında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesi dayanak gösterilerek işbirliği protokollerinin yapıldığı, bu kapsamda İdarenin mülkiyetinde yer alan taşınmazların kooperatiflerin kullanımına bırakıldığı tespit edilmiştir.

5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi belediyelere, ekonomik amaçlarla kurulmayan ve maddede tahdidi sayılan tüzel kişiler ile ortak hizmet projesi yapabilmesine yetki vermiştir. Dolayısıyla belediyeler tarafından, ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını sağlayıp korumak için kurulan kooperatiflerle işbirliği protokolleri adı altında ortak hizmet projeleri gerçekleştirilmesi ve projeler aracılığıyla taşınmazların kooperatiflerin kullanımına bırakılması, diğer bir ifadeyle tahsis edilmesi mümkün değildir.

Kamu idaresi cevabında; Protokole konu taşınmazlarının bir kısmının Devir Paylaştırma Komisyonu kararı ile kooperatif hissesinin her türlü devri ile birlikte Belediyeye pay olarak verildiği, bir kısmının da zeytin ağaçlarının üretim ve veriminin geliştirilip bakım ının yapılması ve ürünlerin %50'sinin Belediye'ye verilmesi nedeniyle kooperatiflerin kullanımına bırakıldığı belirtilmiştir.

Her ne kadar İdare tarafından, zeytin ağaçlarından hasat elde edildiği, kooperatif hissesinin Devir Paylaştırma Komisyonu tarafından belediyeye devredildiği belirtilmişse de; kamu idaresinin kanunla kendine verilen yetkiler dışında, mevzuatın geniş yorumlanması suretiyle bir işlem gerçekletirmesi mümkün değildir. Kooperatifler 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 75'inci maddesi kapsamında yer almadığından Belediyeler kooperatiflerle ortak hizmet projesi gerçekleştirmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Kooperatiflerle işbirliği protokolleri adı altında ortak hizmet projeleri yapılmaması ve taşınmazların kooperatiflerin kullanımına bırakılmaması gerekmektedir.