İdarenin, tahsil ettiği jeotermal payları ile ilgili gerekli mutabakatların sağlanmadığı ve önceki yıllara ilişkin tahsil edilmemiş jeotermal idare paylarının bulunduğu tespit edilmiştir.

5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununda;

“Madde 10: e) İdare payı: “İdare payı: Akışkanın; doğrudan ve/veya dolaylı olarak seralarda, elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde gayrisafi hasılatının %1’i tutarında idare payı ödenir. Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı olarak kaplıca ve diğer alanlarda kullanıldığı tesislerde ise kullanılan yıllık toplam ısı enerjisi değeri ve reenjeksiyon durumu dikkate alınarak kullanılan suyun bir metreküpü 1,5 Türk Lirası tutarını geçmeyecek şekilde, hesaplama yöntemi Bakanlık tarafından yönetmelikle belirlenen idare payı ödenir. Bu fıkrada belirlenen idare payı üst limiti her yıl ocak ayında yayımlanan yıllık TÜFE değeri kadar artırılır. İdare payı, akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı olarak seralarda, elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde her yıl haziran ayı sonuna kadar; kaplıca ve diğer alanlarda kullanıldığı tesislerde ise yönetmelikte belirlenen dönemlerde idareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, idare tarafından, kaynağın bulunduğu büyükşehirlerde ilçe belediyesi olmak üzere ilgili belediye veya köy tüzel kişiliğine on iş günü içinde ödenir. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları idare payından kalan kısmı genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere İçişleri Bakanlığı merkez muhasebe birimi hesabına aktarır. Gelir kaydedilen tutarlar karşılığını, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına aktarılmak üzere İçişleri Bakanlığı bütçesine ödenek eklemeye İçişleri Bakanı yetkilidir.”

hükmü yer almaktadır.

Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği’ nin “İdare payı” başlıklı 20’ nci maddesinin birinci fıkrasında aynen;

“Jeotermal kaynakların konut, iş yeri, balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi, ısıtma ve diğer amaçlı doğrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak yararlanıldığı elektrik enerjisi üretimi, kuru buz, mineral tuz eldesi, kurutma, soğutma gibi durumlarda ruhsat sahibinin ve/veya sözleşmeler yoluyla kaynağı kullanan gerçek ve tüzel kişilere ait işletme ve tesislerin kaynaklarla ilgili bir önceki yılın gayrisafi hasılat bilançosunun mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. İdareye bildirilen gayrisafi hasılatın %1’i tutarında idare payı alınır. Bu pay, her yıl Haziran ayı sonuna kadar İdareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, kaynağın sınırları içinde bulunduğu belediye veya ilgili köy tüzel kişiliğine bir ay içinde İdare tarafından ödenir. Doğal mineralli sular ile Kanuna tabi gazların da doğrudan ve/veya dolaylı olarak kullanıldığı tesislerden elde edilen gayrisafi hâsılatın % 1’i tutarında idare payı alınır.”

Denilmektedir.

İdare payının, Anayasa Mahkemesi’nin 31.10.2013 tarih ve E.2013/41 K.2013/124 sayılı kararında da ifade edildiği üzere akışkanı kullanmak suretiyle gerçekleştirilen doğrudan ve/veya dolaylı faaliyet sonucunda elde edilen tüm gayrisafi hasılat üzerinden alınması gerekmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinde ifade edilen İdare; il özel idareleri, büyükşehir belediyesi bulunan illerde valilik yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarıdır.

Mezkûr mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere jeotermal kaynağı kullanan gerçek ve tüzel kişilere ait işletme ve tesislerin kaynaklarla ilgili bir önceki yılın gayrisafi hasılatlarından %1’i tutarında idare payı alınmaktadır. Tahsil edilen bu tutarın beşte biri, kaynağın sınırları içinde bulunduğu belediye veya ilgili köy tüzel kişiliğine bir ay içinde idare tarafından ödenmektedir.

Yapılan incelemelerde Germencik Belediyesince 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununda öngörülen payın takibinin yapılmaya çalışıldığı, Aydın Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ile yazışmaların yapıldığı ancak gönderilen paylarla ilgili mutabakatın sağlanamadığı ve önceki yıllara ilişkin (2016, 2015, 2014) tahsil edilmemiş idare paylarının olduğuyla ilgili en son Germencik Belediye Başkanlığı tarafından 27.05.2021 tarih ve E-20939884-2845 sayılı yazının yazıldığı tespit edilmiştir.

İzleyen süreçte 28.07.2021 tarihinde Germencik Belediyesi banka hesabına 2013, 2014 ve 2015 yılları idare payı olarak 2.527.159,77 TL tutarında para gönderildiği tespit edilmiştir.

2016 yılına ilişkin herhangi bir idare payının ödenmediği de tespit edilmiştir.

Diğer yandan sadece Aydın YİKOB tarafından gönderilen tutarların doğru olduğu varsayılmış ve gerçek anlamda ne kadar idare payının alınması gerektiği noktasında bir araştırma da yapılmamıştır.

Kamu İdaresi cevabında özetle bulguda yer alan jeotermal idare payları ile ilgili gerekli mutabakatların sağlanmaması ve önceki yıllara ait tahsil edilmemiş idare paylarının bulunması durumu ile ilgili olarak, öncelikle Aydın Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ile sonrasında ise gerekli görüldüğü takdirde 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu 102. maddesi hükmüne göre İdare payını ödemek zorunda olan kurumlar ve/veya bağlı oldukları vergi dairesi müdürlükleri ile gerekli yazışmaların yapılarak Belediyenin ilgili kanunlar gereği idare payından alması gereken yasal kısım ile ilgili gerekli idari ve hukuki önlemlerin alınması sağlanacağı ifade edilmiştir.

Yasal süresi içerisinde ödenmeyen idare paylarının yasal faiziyle birlikte tahsilatının sağlanması gerekmektedir.