Karar Künyesi
İdare tarafından Doğu Marmara Kalkınma Ajansına aktarılması gereken payların, mevzuatında hükmedilen sürelerin sonuna kadar ajans hesabına aktarılmamasından dolayı gecikme faizine maruz kalındığı ve söz konusu payların 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında izlenmediği görülmüştür.
Kalkınma Ajansı Paylarının Süresi İçinde Ajans Hesabına Aktarılmaması Sonucunda Gecikme Faizine Maruz Kalınması
5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu Ve Görevleri Hakkında
Kanunun “Gelirler ve yönetilecek fonlar” başlıklı 19’uncu maddesinde;
“Ajansın gelirleri ve yöneteceği fonlar şunlardır:
…
d) Bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden, … belediyeler için; borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında, cari yıl bütçesinden aktarılacak pay.
…
Bakanlar Kurulu, … belediyeler için belirlenen oranı ise; yarısına kadar indirmeye ya da bu Kanunda belirlenen oranına kadar yükseltmeye yetkilidir.
Birinci fıkranın (d) ve (e) bentlerinde belirtilen paylar, ilgili idare ve kuruluşlar tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılır. (d) bendinde belirtilen paylar, süresi içerisinde aktarılmadığı takdirde, bu idarelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılan paydan ilgisine göre Maliye Bakanlığı ve/veya İller Bankasınca kesilerek ilgili ajans hesabına aktarılır. Diğer alacakların tahsilinde, genel hükümlere göre işlem yapılır.”
Hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde Belediye tarafından bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere ulaşılan matraha Bakanlar Kurulunun 2011/2168 sayılı kararı ile belirlenen binde beş oranının uygulanması ile hesaplanan payın, cari yıl bütçesinden haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılması gerekmektedir.
Öte yandan anılan maddede belirtildiği üzere belediye tarafından süresi içinde ajans hesabına aktarılmayan bu paylar, belediyeye genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılan paydan İller Bankasınca gecikme faizi dahil olarak kesilerek ilgili ajans hesabına aktarılmaktadır.
İdare tarafından mevzuat gereği aktarılması gereken payların kanuni süresi içinde aktarılmadığı ve payların aslı ile maruz kalınan gecikme faizlerinin İller Bankası tarafından genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden belediye adına ayrılan paydan kesildiği görülmüştür.
Bu itibarla yükümlülüklerin mevzuata uygun bir şekilde yerine getirilmesi ve kamu idaresine faiz gibi ek mali külfetler getirilerek kamu kaynağında eksilmeye neden olunmaması gerektiği değerlendirilmektedir.
Tablo 8: Kalkınma Ajansı Paylarına İlişkin Borç Durumu
Dönem
Ana Para Borcu
Faiz Borcu
Toplam Borç
2018
134.755,67
2.924,01
137.679,68
2017
143.671,31
16.118,74
159.790,05
2016
86.465,15
17.482,54
103.947,69
2015
66.966,00
19.583,43
86.549,43
2014
72.745,95
26.797,46
99.543,41
2013
48.240,81
22.790,66
71.031,47
2012
49.603,94
27.898,91
77.502,85
2011
66.267,89
43.235,26
109.503,15
2010
47.628,70
21.960,26
69.588,96
TOPLAM
716.345,42
198.791,27
915.136,69
Kalkınma Ajansı Paylarının Kamu İdareleri Payları Hesabında İzlenmemesi
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 363 no.lu hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 276’ncı maddesinde;
“Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır.” Hükmü yer almaktadır.
Mezkur Yönetmeliğin 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 277’nci maddesinde; bütçe geliri olarak tahsil edilip, özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarlar bir taraftan 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç,
835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedileceği bu hesapta kayıtlı tutarlardan nakden veya mahsuben ödenen tutarların ise 363-Kamu İdareleri Payları Hesabına borç, 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedileceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; tahsil edilen bütçe gelirlerinin belli bir oranı özel kanunları gereği kamu kuruluşlarına aktarılacak ise bu tutarların 363 no.lu hesapta takip edilmesi de mevzuat gereğidir.
Ancak idare tarafından ajansa gönderilmesi gereken bulgu konusu payların 363 no.lu hesapta izlenmediği dolayısıyla da kurumun mali tablolarında 363 Kamu İdareleri Payları Hesabını 716.345,42 TL eksik tutarlarla yer almaktadır. Bu durum mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini de etkilemektedir.
Kamu idaresi cevabında; Aynen; “Kalkınma ajansı payının hatalı hesaba kaydedilmesi bulgu konusu yapılmış olup, bulgu konusu yapılan ajans payları, 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında izlemeye başlanmıştır.” Denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu idaresinin cevabında kalkınma ajansı paylarının, 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında izlenmeye başlanıldığı belirtilmiştir.
Ancak kalkınma ajansı paylarının, muhasebe hesaplarında mevzuata uygun bir şekilde izlenmemesi sonucunda İdarenin 2018 yılı bilançosunda 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı hatalı tutarlar ile yer almaktadır. Söz konusu durum, mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini de etkilemektedir.
Ayrıca ajans paylarının Kanun’da hükmedilen sürelerin sonuna kadar ajans hesabına aktarılmaması hali, denetim dönemi olan 2018 yılına ilişkin olarak mevzuata aykırılık teşkil etmekte olup idarenin gecikme zammına maruz kalmasına neden olmaktadır. Konu, izleyen denetimlerde takip edilecektir.