696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca taşeron şirketlerden Belediye şirketine geçirilen işçiler için ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların kıdem tazminatı” başlıklı 112’nci maddesinin ikinci fıkrasında;

“4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları;

1. Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışmış olanların bu şekilde çalışmış oldukları sürelere ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur. Bunlardan son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanların kıdem tazminatları ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından,

2. Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde farklı kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerden iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu kurum ve kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından,

işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenir.” hükmü yer almaktadır.

Bu bağlamda, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılmış personelin kıdem tazminatları son çalıştığı kamu kurum ve kuruluşu tarafından işçiye ödenecektir. Aynı şekilde, 696 sayılı KHK uyarınca taşeron şirketlerde çalıştırılan işçilerin kadroya geçirilmesi amacıyla kurulan belediye şirketinde istihdam edilen personelin de kıdem tazminatları, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında kamu kurum ve kuruluşları tarafından çalıştırılmaya başlandığı tarihten kıdem tazminatını doğuracak şekilde iş sözleşmesinin sona erdiği tarihe kadar hesaplanıp belediye tarafından işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenmesi gerekmektedir.

Ayrıca Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “472 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı” başlıklı 330’uncu maddesinde bu hesabın ilgili mevzuatı uyarınca belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı, aynı Yönetmeliğin “372 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı” başlıklı 281’inci maddesinde de bu hesabın belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı düzenlenmiştir.

Bu itibarla, belediye şirketlerinde istihdam edilen ve kıdem tazminatları belediye bütçesinden ödenecek olan personelin kıdem tazminatları hesaplanarak 472-Kıdem Tazminatları Hesabında muhasebeleştirilmesi, ilgili mali yılda ödeneceği öngörülen kıdem tazminatlarının 472-Kıdem Tazminatları Hesabından, 372-Kıdem Tazminatları Hesabına aktarılması gerekmektedir. Ayrıca dönemsellik kavramı gereği hesaplanan kıdem tazminatlarının ait olduğu mali yılda 630-Giderler Hesabına borç, vadesine göre kullanılacak 372-Kıdem Tazminatları Hesabı veya 472-Kıdem Tazminatları Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 31.12.2021 tarihi itibariyle İdare şirketinden istihdam edilen 2.179 personel için toplam 99.375.195,22 TL kıdem tazminatı karşılığı ayrılması ve vadesine göre 372-Kıdem Tazminatları Hesabı veya 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında muhasebeleştirmesi gerekirken bu personel için kıdem tazminatı karşılığı ayrılmadığı ve ilgili işçilere ödenen kıdem tazminatlarının tamamının ödendiği dönemde 630-Giderler Hesabında muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda bahsi geçen eksikliğin giderilmesi için gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir. Ancak, doğrudan hizmet alımı suretiyle çalışan personel için ait olduğu dönemde kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmaması nedeniyle; İdarenin 2021 yılı bilançosunda, 372-Kıdem Tazminatları Karşılığı Hesabı ve 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı toplam 99.375.195,22 TL eksik tutarla, ayrıca faaliyet sonuçları tablosunda da 630-Giderler Hesabı hatalı tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak; İdarenin gelecekte kendisi için yükümlülük doğuracak, Belediye şirketinden istihdam edilen işçilerin kıdem tazminatı ödemeleri için ait olduğu dönemde kıdem tazminatı karşılığı ayırması gerekmektedir.