İlbank tarafından ilçe belediyelerine gönderilen Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden ayrılan pay üzerinden hesaplanan “Su ve Kanalizasyon İdaresi Payı”nın hatalı hesaplanmasından kaynaklı belediyeye eksik pay gönderildiği ve bu hususa Belediye tarafından itiraz edilmediği görülmüştür.

5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un “Payların hesaplanması ve oranı” başlıklı 2'nci maddesinin 2'nci fıkrasında;

“Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4,50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0,5’i il özel idarelerine ayrılır.”

Denilmiştir.

Anılan Kanun’un “Payların ayrılmasına ve gönderilmesine ilişkin esaslar” başlıklı 3'üncü maddesinin 1'inci fıkrasında ise;

“Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanır. Maliye Bakanlığı büyükşehir belediye paylarını 5 inci maddede belirtilen esaslara göre paylaştırarak bu belediyelere doğrudan, il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktarır. İller Bankası, payları 4 üncü ve 5 inci maddelerde belirtilen esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderir.”

Denilerek, söz konusu payların ilçe belediyelerine gönderilmesi konusunda İlbankın yetkili olduğu düzenlenmiştir.

Belediyelere tahsis edilecek payın, İlbank tarafından hangi esaslara göre dağıtılacağı 5779 sayılı Kanun’un “Belediye paylarının tahsisine ilişkin esaslar” başlıklı 5'inci maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddenin 3'üncü fıkrasında aynen;

“2 nci maddenin ikinci fıkrasına göre ayrılan büyükşehirlerdeki ilçe belediyeleri payının; yüzde 90’lık kısmı ilçelerin nüfusuna, yüzde 10’luk kısmı ise ilçelerin yüzölçümüne göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde 30’luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İlbank A.Ş. tarafından aktarılır.”

Denilmiştir.

Su ve kanalizasyon idaresi payları, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun, diğer illerdeki su ve kanalizasyon idareleri için de genel kanun olma niteliği taşımaktadır. Nitekim diğer su ve kanalizasyon idareleri için özel kanunlar çıkarılmamış olup, Sincan Belediyesinin yer aldığı Ankara ilinde faaliyet gösteren Ankara Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün (ASKİ) teşkilat hükümlerini düzenleyen, Ankara Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş, Görev, Yetki ve Yönetimine İlişkin Teşkilat Yönetmeliği’nin “Amaç” kısmında ASKİ’nin 2560 sayılı Kanun kapsamında kurulduğu, “Dayanak” kısmında da bu Yönetmeliğin dayanağının 2560 sayılı Kanun olduğu hüküm altına alınmıştır.

Su ve kanalizasyon idaresi paylarının düzenlendiği 2560 sayılı Kanun’un “Gelirler” başlıklı 13'üncü maddesinin (c) bendinde;

“Hizmet alanındaki belediyelerin, İller Bankasınca 2380 sayılı "Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun" gereğince

nüfus esasına göre dağıtılan paylardan bu bankaca tutularak İSKİ'ye gönderilecek % 10'lar,”

Denilmiştir.

5779 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi ile 2380 sayılı Kanun’a yapılan atıfların bu Kanun'a yapılmış sayıldığı düzenlemesi bulunmaktadır. Buna göre, 2560 sayılı Kanun'un 13’üncü maddesinde yer alan 2380 sayılı Kanun yerine 5779 sayılı Kanun’un dikkate alınması gerekmektedir.

Bu itibarla; su ve kanalizasyon idaresi payının, yukarıda yer verilen 5779 sayılı Kanun hükümlerince ayrılacak ilçe belediyesi payından nüfus esasına göre ayrılan %90’lık tutar üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Yani %90 üzerinden %10 hesaplanacak, ulaşılan tutar, toplam ilçe belediyesi payının %9’una tekabül etmiş olacaktır.

Tablo 13: Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Ayrılan Paylar

Tablodan görüleceği üzere, İlbank tarafından Sincan Belediyesine gönderilen paydan kesilen su ve kanalizasyon idaresi payı brüt tahakkuk üzerinden hesaplanmıştır. Oysaki yukarıda detaylı bir şekilde açıklandığı üzere, bu payın hesaplanması gereken tutar, toplam tahakkukun nüfus esasına göre ayrılan %90’lık kısmıdır. Bu tutar da 192.738.876,43 TL’nin

%90’ına karşılık gelen 173.464.988,787 TL'dir. Bu tutar üzerinden ayrılması gereken pay da

17.346.498,87 TL olmalıdır. Durumdan açıkça anlaşıldığı üzere Sincan Belediyesine 2018 yılında gönderilen pay toplamda 1.927.388,77 TL eksik gönderilmiştir.

Sincan Belediyesinin, İlbank tarafından yapılan dağıtım sonucunda yukarıda detayı gösterilen toplam 1.927.388,77 TL tutarında kaynaktan mahrum kalmasına rağmen, gerekli itirazda bulunmadığı görülmüştür. Bu durum, belediyenin gelir kaybına sebebiyet vermekte ve mali tablolarını olumsuz yönde etkilemektedir.

Kamu idaresi cevabında; “İlbank’a 30.05.2019 tarih ve 5330 sayılı yazımız ile itirazda bulunulmuştur. İlbank tarafından gönderilen Genel Bütçe Vergi Gelirleri üzerinden hesaplanan ilçe paylarının takibine dikkat edilecektir.”

Denilmiştir.

Sonuç olarak Bulgumuzda belirtilen hususlar, İdare tarafından kabul edilerek gereğinin yapılacağı bildirilmektedir. Bulgumuzda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, İlbank tarafından Genel Bütçe Vergi Gelirleri üzerinden ayrılan ilçe payının, su ve kanalizasyon idaresi payının fazla hesaplanmasından kaynaklı olarak 1.927.388,77 TL tutarında eksik gönderildiği değerlendirilmiştir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.