Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesine göre doğrudan temin usulü ile yapılan ve gerçekleştirilmesi belli süreyi kapsayan hizmet alımları işlerinin bazılarında yüklenici ile idare arasında sözleşme düzenlenmediği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinde sayılan koşulların varlığı halinde, idare ihalelere ilişkin bir takım hükümlerin yerine getirilmesini beklemeksizin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmeti doğrudan temin edebilmektedir. Ancak ihtiyaçların bu yöntemle temininde de idareler tamamen serbest olmayıp yerine getirilmesi gereken bazı gereklilikler bulunmaktadır. Bazı durumlarda, alınacak mal ve hizmetler ile yaptırılacak işlerde yüklenici ile sözleşme yapılması da bu gerekliliklerden birisidir.

Kanun’un 21’inci maddesinde düzenlenen pazarlık ile alım usulüne ilişkin hükümlerde hangi hallerde sözleşme yapılıp hangi hallerde yapılmasının zorunlu olmadığı belirtilmiş ancak doğrudan temine ilişkin 22’nci maddede bu yönde bir hüküm konulmamıştır. Her ne kadar Kanun maddesinde sözleşme yapılıp yapılmaması ile ilgili bir düzenleme bulunmasa da, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun uygulanmasında karşılaşılan tereddütlere açıklık getirilmesi ve bu hususlarda uyulması gerekli esasların belirlenmesi amacıyla düzenlenen ve 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliği’nde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun uygulanmasında karşılaşılan tereddütlere açıklık getirilmesi ve bu hususlarda uyulması gerekli esasların belirlenmesi amacıyla açıklamalar yapılmıştır.

Doğrudan temin yönteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar adı geçen Tebliğin 01.02.2024 tarihine kadar yürürlükte olan 22’nci maddesinde yapılmıştır. Buna göre 22.1.1.3 numaralı maddede; 22’nci madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanmasının zorunlu olduğu, bir defada yapılacak alımlarda ise sözleşme yapılmasının idarelerin takdirinde olduğu belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde idarenin doğrudan temin usulü kapsamında yaptığı, gerçekleştirilmesi belli süre gerektiren aşağıda tabloda örnekleri görülen bazı mal ve/veya hizmet alımları işlerinde yüklenicilerle sözleşme yapılmadığı görülmüştür.

‌Tablo 9: Gerçekleştirilmesi Belli Süre Gerektiren Bazı Hizmet Alımı Örnekleri

Oysa açıklanan mevzuat gereği, doğrudan teminle alımı yapılacak malın veya hizmetin teslimi ya da yapım işinin gerçekleştirilmesi belli bir süreyi gerektirmesi hallerinde yüklenicilerle sözleşme yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.

Kamu İdaresi tarafından bundan sonraki süreçlerde bu hususa dikkat edileceği belirtilmiş ise de açıklamalar 2023 yılında yapılmış işlemleri değiştirmemektedir.

Bu itibarla doğrudan teminle alımı yapılacak malın veya hizmetin teslimi ya da yapım işinin gerçekleştirilmesi belli bir süreyi gerektirmesi hallerinde yüklenicilerle sözleşme yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.