Şirketin 2023 yılında Büyükşehir Belediye Meclisi kararı olmaksızın 5.000.000,00 TL sermayeli olan İzkültür Sanat Organizasyon Tanıtım Turizm Yayın Ticaret A.Ş.’yi kurduğu görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Şirketin kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde “Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.” <span>denilmektedir.</span>

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine göre, bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek meclisin yetkisindedir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddelerinde kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre büyükşehir belediyelerinin sermaye şirketi kurabileceği belirtilmiş, şirket kurulabilmesi ise meclisin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

Anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere Belediyeler kendi görev alanındaki çeşitli faaliyetlerde bulunmak üzere şirket kurabilmekte ancak bunun için belediye meclisince karar alınması gerekmektedir. 1994 yılından önce belediye şirketleri belediye meclisi kararıyla kurulmaktayken, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun ile belediye şirketinin kurulabilmesi için iki aşamalı bir izin mekanizması getirilmiştir. Bu kapsamda, 4046 sayılı Kanun’un “Mahalli İdarelerde Özelleştirme Uygulamaları” başlıklı 26’ncı maddesinin dördüncü fıkrasına göre belediyeler ve diğer mahalli idareler ile bunların kurdukları birlikler tarafından ticari amaçla faaliyette bulunmak üzere ticari kuruluşların kurulması, mevcut veya kurulacak şirketlere sermaye katılımında bulunması, belediye meclisinin şirket kurma kararına ve Cumhurbaşkanının iznine tabi olacaktır.

Şirket kurmak ve mevcut şirketlere ortak olmak isteyen belediyelerin izlemeleri gereken prosedürler 21.04.2008 tarih ve 11273 sayılı (2008/31) No’lu Genelgede açıklanmıştır. Belediyelerin bu kapsamdaki izin taleplerini, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı aracılığıyla Cumhurbaşkanlığı’na göndermeleri gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İzmir Büyükşehir Belediyesinin şirketi olan İzfaş’ın, büyükşehir belediye meclisi kararı ve Cumhurbaşkanlığı izni olmaksızın 5.000.000,00 TL sermayeli ve benzer faaliyet alanına sahip İzkültür Sanat Organizasyon Tanıtım Turizm Yayın Ticaret A.Ş.’yi kurduğu görülmüştür. Belediye meclisi kararı ile kurulmuş bir belediye şirketi olan İzfaş’ın Belediye Meclisi kararı ve Cumhurbaşkanlığı izni olmadan başka bir şirket kurması anılan mevzuata aykırıdır. Bununla birlikte, kurucu Şirket sürekli zarar etmektedir. Zarar eden bir belediye şirketinin kendi ana sözleşmesindeki faaliyetler için başka bir şirketi kendi sermayesini kullanarak kurmasının, kamu kaynağının ve Şirket sermayesinin korunması için uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Bu itibarla, belediye kaynakları ile şirket kurulması gerekli ise anılan mevzuatta belirtilen izin ve kararlar alınarak kamu kaynaklarının kullanımında hukuka uygunluğun ve şeffaflığın sağlanması gerekmektedir.