Belediyenin sorumluluk alanlarındaki yerlerde yapılacak alt yapı ile ilgili kazı çalışmalarından doğan kazı izin bedelinin peşin olarak tahsil edilmediği görülmüştür.

Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “İlçelerde tahsil edilen kazı gelirlerinin kullanımı” başlıklı 14/A maddesinde; ilçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirlerin bu yerlere izin veya ruhsat veren ilçe belediyesince gelir olarak kaydedileceği, bu gelirlerin sadece cadde, bulvar, meydan ve sokaklardaki asfalt ve kaldırımların yapım, onarım ve bakımında kullanılacağı ifade edilmiştir.

Ayrıca, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Altyapı kazı izni harcı” başlıklı Mükerrer 79’uncu maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde yapılacak kazı işlemleri için belediyece verilecek altyapı kazı izninin, altyapı kazı izni harcına tabi olacağı, bu

harcın mükellefinin ise altyapı kazı izni talebinde bulunanlar olduğu, harcın ise alan tahrip tutarının binde ikisi olarak hesap edileceği belirtilmiştir. Aynı Kanun’un “Çeşitli harçların uygulama esasları ve ödenmesi” başlıklı 85’inci maddesinde; harçların makbuz karşılığında veya basılı damga vurulmak suretiyle peşin olarak ödeneceği ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, ilçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan yerlerde alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ya da tüzel kişilere kazı izni vermek, bu izne ilişkin bedeli ve harcı hesaplayarak tahsil etmek görevi ilgili ilçe belediyelerinde olup söz konusu izin bedelinin, harcın tabi olduğu usulde iş yapılmadan önce peşin olarak tahsil edilmesi gerekmektedir.

Ancak, yapılan incelemede kazı izin bedelinin, iş yapılmadan önce peşin olarak tahsil edilmediği, 651.735,08 TL alacak tutarı ile takip edildiği, kazı izin harcına ilişkin ise herhangi bir tahakkuk ve tahsilat yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, kazı izin bedellerine ilişkin borç tutarlarının mevcudiyeti, 2020 yılı sonunda meydana gelen mevzuat değişikliği ile Belediyenin 2021 yılı Gelir Tarifesinin uyumlaştırılmamasından kaynaklandığı ifade edilmişse de yıl içinde alınacak bir Meclis Kararı ile bu bedellerin peşin olarak tahsili herhalde sağlanabilirdi. Nitekim İdare tarafından da bu borçların tahsiline devam edildiği belirtilerek mevzuata aykırı uygulamanın sonuçlarının tam olarak giderilemediği ifade edilmiştir.

Diğer yandan İdare cevabında, 2464 sayılı Kanun’un Mükerrer 79’uncu maddesinde yer verilen altyapı kazı izni harcının tahsil edilmemesine ilişkin olarak daha yüksek orandaki tespit bedelinin tahsil edildiği gerekçe gösterilmişse de 2464 sayılı Kanun’un “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’nci maddesi uyarınca belediyeler vergi ve harç konusu yapılmayan hizmetleri için tarife belirlemeye yetkili kılınmışlardır. Bu kapsamda, Belediyenin mevzuatta öngörülenden farklı bir uygulamaya devam etmesi, ileride kişi veya kurumların dava yoluna başvurmasına neden olabileceğinden ek mali külfetle karşılaşmamak adına Kanun hükümlerine riayet edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, umumi hizmet alanlarında yer alan alt yapının yeniden yapılabilmesi için toplanan bedellerin takip ve tahsilinin sağlanması gerekmektedir.