Sigorta şirketlerince yangın sigortası primi tahakkuk ettirilen poliçeler üzerinden tahsil edilen yangın sigortası vergisi tutarlarının eksik beyan edilmesi nedeniyle İdarenin gelir kaybına uğradığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde Belediye sınırları ve mücavir alanlar içindeki menkul ve gayrimenkul mallar için yapılan yangın sigortaları dolayısıyla alınan primlerin; Yangın Sigortası Vergisine tabi olduğu, 41’inci maddesinde ise bu verginin mükellefinin sigorta şirketleri olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 42’nci maddesinde Yangın Sigortası Vergisinin matrahının, yapılan yangın sigorta muameleleri dolayısıyla alınan primler olduğu; 43’üncü maddesinde ise bu verginin nispetinin %10 olduğu ifade edilmiştir.

Verginin beyan ve ödeme zamanı ise Kanun’un 44’üncü maddesinde belirtilmiş olup, bu maddeye göre verginin mükellefi olan sigorta şirketlerinin bir ay içindeki vergiye tabi muamelelerini ertesi ayın 20’nci günü akşamına kadar bağlı bulundukları belediyeye bir beyanname ile bildirmeleri ve hesaplanan vergiyi aynı sürede ödemeleri gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri kapsamında, sigorta şirketleri tarafından yangın sigorta muameleleri dolayısıyla tahsil edilen yangın sigortası vergilerinin ilgili belediyeye beyanname ile bildirilip, ödenmesi gerekmektedir.

Denizli Büyükşehir Belediyesi sınırları ve mücavir alanları içerisinde kalan menkul ve gayrimenkul mallar için 2023 yılında düzenlenen yangın sigortası teminatı içeren poliçelere ilişkin bilgiler Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezinden (Merkez) talep edilmiş ve Merkez’den alınan 09.01.2024 tarihli cevabi yazı ekinde iletilen veri setinin eksik ve hatalı olduğunun anlaşılması üzerine; bu sefer, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliğinden (TSB) 30.01.2024 tarihli yazı ekinde doğrudan birlik üyesi sigorta şirketlerinden alınan yangın sigortası teminatı içeren poliçelere ilişkin bilgiler tarafımıza sunulmuştur.

Belediye gelir hesapları üzerinde yapılan incelemede; 2023 yılı içerisinde sigorta şirketlerinin beyanı üzerine toplam 2.972.143,57 TL tutarında Yangın Sigortası Vergisi tahsilatının yapıldığı görülmüştür. TSB tarafından sunulan veri setine göre ise de, denetime konu aynı dönem için sigorta şirketleri tarafından Denizli Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yer alan menkul ve gayrimenkuller için düzenlenen yangın sigortası teminatı içeren poliçelerinden tahsil edilen yangın sigortası prim tutarının 103.174.097,20 TL olduğu bildirilmiştir. Buna göre, Denizli Büyükşehir Belediyesince 2023 hesap yılı için Yangın Sigortası Vergisi’nin 7.345.266,15 TL eksik tahsil edildiği anlaşılmaktadır.

Uygulamada sigorta şirketlerinin sadece beyanları esas alınarak verginin tahakkuk ve tahsilatı yapılmaktadır. Sigorta şirketlerinden alınan beyanların doğruluğuna ilişkin Belediyece herhangi bir kontrol yapılmamaktadır.

Halbuki, 2464 sayılı Kanunun 102’nci maddesinde belediyelerin gelir şube müdürlerinin vergi inceleme yetkisi hariç olmak üzere Vergi Dairesi Müdürü sıfat ve yetkisine haiz olduğu düzenlenmiştir. Belediyelerin, belediye vergileri bakımından vergi dairesi sayılması, belediyelerde görevli gelir şube müdürlerinin Vergi Usul Kanununda tanımlanan vergi incelemesi hariç vergi dairesi müdürlerine Kanun’un 135’inci maddesinde tanınan diğer tüm yetkileri kullanabilme olanağı sağlamaktadır. Bu kapsamda, gelir şube müdürlerinin Vergi Usul Kanununda tanımlanan yoklama, bilgi toplama/isteme, ceza kesme ve uzlaşma yetkilerini kullanma imkanları bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 18.10.2022 tarih ve 31987 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigortacılık Verilerinin Toplanması, Saklanması ve Paylaşılmasına Dair Yönetmelik hükümleri gereği sigorta şirketleri, tüm sigortalara ilişkin poliçe üretimlerini eş zamanlı olarak ve genel veri tabanının işleyişi için gerekli olan tüm bilgileri içerecek şekilde, doğru, eksiksiz ve tutarlı bir şekilde Merkeze iletmekle yükümlüdür.

Dolayısıyla, Belediyeler kendilerine 2464 sayılı Kanunun 102’nci maddesi ile tanınan yetki çerçevesinde Merkez’de tutulan genel veri tabanında kayıtlı poliçe üretim verilerini sigorta şirketlerince yapılan beyanların doğruluğunun teyidi amacıyla kullanabilecekleri değerlendirilmektedir. Böyle bir uygulamanın, yangın sigortası vergisi tahsilatının güvence altına alınması açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında, bulgumuz üzerine Büyükşehir Belediyesi tarafından eksik beyanda bulunduğu tespit edilen sigorta şirketlerinden resmi yazı ile açıklama talep edildiği, ancak şirketler tarafından iletilen cevabi yazılarda sigorta şirketlerine iletilen yangın sigortası poliçlerine ilişkin verilerin şirket kayıtlarında yer alanlar ile uyuşmadığı ifade edilmiştir.

Halbuki bulgumuza esas değerlendirmeler denetim dönemi içerisinde Türkiye Sigorta ve Reasürans Birliğinden resmi yazışma neticesinde elde edilen veriler dayanak alınarak yapılmıştır.

Sonuç itibarıyla, sigorta şirketleri tarafından yangın sigortası teminatı içeren poliçelere ilişkin bilgilerin zamanında ve eksiksiz olarak Merkez’e bildirilmelerinin ve Belediyenin de bu veriler üzerinden kendisine yapılan beyanların doğruluğunu kontrol etmelerinin söz konusu vergi alacağının tahakkuk ve tahsilatının eksiksiz yapılabilmesi için daha uygun olacağı düşünülmektedir.